از مهم‌ترین نوآوری‌های حضرت امام تأسیس حکومت دینی بر پایه نظریه ولایت فقیه بود
سپیدار‌آنلاین: گروه اجتماعی
نماز جمعه این هفته شهر مهستان به امامت حجت الاسلام و المسلمین صفدری اقامه شد.
نگاه نافذ، نخستین نشانه بصیرت
بصیرت از نگاه آغاز می‌شود، اما نه هر نگاهی؛ بلکه نگاه عبرت‌آموز، ژرف‌نگر و فراتر از ظواهر. نوع نگاه انسان، آیینه‌ای از اندیشه و عمق تفکر اوست. انسان‌ها همان‌گونه می‌بینند که می‌اندیشند. کسی که فکرش محدود و سطحی است، نگاهش نیز در مظاهر مادی و جلوه‌های دنیوی محصور می‌ماند. اما انسانِ اهل اندیشه، فراتر از سطح اشیاء را می‌نگرد؛ نگاهش مانند پرتو خورشید از ظواهر عبور می‌کند و به عمق معناها و باطن پدیده‌ها نفوذ می‌نماید.
سخن امیر بصیرت؛ تفکر، تماشا، بینش
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در خطبه ۱۵۳ نهج‌البلاغه تصویری روشن از انسانِ صاحب بصیرت ارائه می‌دهند:«فَإِنَّمَا البَصِیرُ مَنْ سَمِعَ فَتَفَكَّرَ، وَنَظَرَ فَأَبْصَرَ، وَانْتَفَعَ بِالعِبَرِ، ثُمَّ سَلَكَ جَدَداً وَاضِحاً، يَتَجَنَّبُ فِيهِ الصَّرْعَةَ فِي الْمَهَاوِي، وَالضَّلَالَ فِي الْمَغَاوِي»بینای واقعی کسی است که با شنیدن، به تفکر بپردازد، با نگریستن، بصیرت به دست آورد، از عبرت‌ها بهره گیرد و راهی روشن و هموار برگزیند تا در پرتگاه‌ها سرنگون نشود و در بیراهه‌ها گم نگردد.
این الگوی روشن، وظیفه هر مؤمن و انسان آگاه را مشخص می‌کند: هر حادثه‌ای، هر سخنی، و هر پدیده‌ای باید زمینه‌ای برای تأمل و عبرت‌گیری باشد.
غفلت‌زدگان؛ محصور در ظواهر دنیا
در نقطه مقابل انسان‌های بصیر، کسانی هستند که در غفلت زندگی می‌کنند؛ کسانی که نگاهشان به ظاهر امور محدود شده و گرفتار درک سطحی از زندگی‌اند. نه عقل را در تحلیل به کار می‌گیرند و نه نگاه خود را از دایره محسوسات فراتر می‌برند.خدای متعال در سوره روم آیه ۷ وضعیت اکثریت مردم را چنین توصیف می‌کند:«یَعْلَمُونَ ظَاهِرًا مِّنَ الْحَیَاةِ الدُّنْیَا»
یعنی آنان تنها ظاهری از زندگی دنیا را می‌دانند.این نگاه سطحی، فقط به سیاست و اقتصاد و مسائل اجتماعی محدود نمی‌شود، بلکه حتی اعتقادات انسان‌ها نسبت به خداوند، معاد، نبوت، دین و حیات ابدی را نیز تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
وظیفه امروز ما؛ عبور از سطح، رسیدن به عمق
در دنیای پر از تبلیغ، سرگرمی، ظواهر فریبنده و فتنه‌های رسانه‌ای، تنها راه نجات، داشتن نگاهی عمیق، تحلیل‌گر و عبرت‌آموز است. باید بیاموزیم که به جای غرق شدن در جلوه‌های موقت دنیا، به باطن حقایق و پیام‌های نهفته در حوادث روزگار بنگریم.این نخستین قدم برای بصیرت است؛ و بدون بصیرت، نه هدایت ممکن است، نه مقاومت در برابر باطل، نه نجات از گمراهی.
تغییر مسیر؛ نشانه‌ای روشن از بصیرت
بصیرت همیشه به معنای تشخیص لحظه‌ای حق از باطل نیست؛ گاهی نشانه بصیرت، بازگشت آگاهانه از مسیر خطاست.انسان ممکن است در آغاز راه، در دام شبهه‌ها و فتنه‌ها گرفتار شود و راه را از بیراهه تشخیص ندهد. اما تفاوت اصلی او با دیگران در این است که به محض شناخت حقیقت، مسیر خود را اصلاح می‌کند، موضع خود را تغییر می‌دهد و در صف حق قرار می‌گیرد.
نمونه‌ای تاریخی در نهج‌البلاغه
حضرت امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در نامه ۳۲ نهج‌البلاغه، پرده از یکی از شیوه‌های شیطانی معاویه برمی‌دارند. معاویه با سیاست‌های فریبکارانه‌اش، گروهی از مردم را دچار گمراهی ساخت. حضرت چنین می‌نویسند:«وَأَرْدَيْتَ جِيلاً مِنَ النَّاسِ کَثِيراً؛ خَدَعْتَهُمْ بِغَيِّکَ، وَ أَلْقَيْتَهُمْ فِي مَوْجِ بَحْرِکَ، تَغْشَاهُمُ الظُّلُمَاتُ، وَ تَتَلاطَمُ بِهِمُ الشُّبُهَاتُ، فَجَازُوا عَنْ وِجْهَتِهِمْ، وَ نَکَصُوا عَلَى أَعْقَابِهِمْ، وَ تَوَلَّوْا عَلَى أَدْبَارِهِمْ، وَ عَوَّلُوا عَلَى أَحْسَابِهِمْ، إِلاَّ مَنْ فَاءَ مِنْ أَهْلِ الْبَصَائِرِ، فَإِنَّهُمْ فَارَقُوکَ بَعْدَ مَعْرِفَتِکَ، وَ هَرَبُوا إِلَى اللهِ مِنْ مُوَازَرَتِکَ، إِذْ حَمَلْتَهُمْ عَلَى الصَّعْبِ، وَ عَدَلْتَ بِهِمْ عَنِ الْقَصْدِ. فَاتَّقِ اللهَ يَا مُعَاوِيَةُ فِي نَفْسِکَ، وَ جَاذِبِ الشَّيْطَانَ قِيَادَکَ، فَإِنَّ الدُّنْيَا مُنْقَطِعَةٌ عَنْکَ، وَ الاْخِرَةَ قَرِيبَةٌ مِنْکَ، وَالسَّلامُ.»در این بیان نورانی، حضرت از گروهی یاد می‌کنند که پس از آگاهی یافتن از فریب معاویه، از او جدا شدند و به سوی حق بازگشتند. این تغییر موضع، نه نشانه ضعف، بلکه مظهر بصیرت حقیقی است.
بصیرت؛ انعطاف آگاهانه نه پافشاری جاهلانه
در فرهنگ دینی ما، اصرار بر خطا پس از آشکار شدن حقیقت، نشانه لجاجت و نادانی است. اما اگر کسی پس از شناخت راه درست، از گذشته خود عبور کند، نه‌تنها ملامت نمی‌شود، بلکه تحسین می‌گردد. این افراد چون آینه‌ای از خرد، با درک حقیقت، دل به حق می‌سپارند و شجاعانه مسیر خود را تصحیح می‌کنند.در مقابل، کسانی که بر باطل باقی می‌مانند، یا حقیقت را نمی‌پذیرند یا هزینه تغییر موضع را نمی‌پذیرند. این ایستادن لجوجانه، نشان بی‌بصیرتی است.
امروز نیز به این بصیرت نیازمندیم
در فتنه‌ها و تحریف‌های عصر حاضر، رسانه‌ها، فضای مجازی و سیاست‌های پیچیده داخلی و بین‌المللی، ذهن بسیاری از مردم را درگیر می‌کند. ممکن است بسیاری از افراد در ابتدا تحلیل نادرستی از وقایع داشته باشند؛ اما آنچه اهمیت دارد، توان اصلاح اندیشه و بازگشت به راه درست پس از کشف حقیقت است.این تغییر مسیر، شجاعت می‌خواهد و ایمان، و همین نشانه بصیرت است.
امام باقر علیه‌السلام؛ بصیرت در دل طوفان هفتم ذی‌حجه، سالروز شهادت امام محمد باقر علیه‌السلام، امام علم، بصیرت و پایداری است؛ یاد و نام آن امام بزرگوار را گرامی می‌داریم.
تبدیل تهدید به فرصت
دوران امامت امام باقر علیه‌السلام هم‌زمان با اوج قدرت بنی‌امیه بود؛ دوره‌ای سرشار از فشارهای روانی، خفقان سیاسی، شایعه‌سازی و سرکوب مستقیم. اما ویژگی ممتاز آن امام همام، تبدیل تهدیدها به فرصت‌های روشنگری و تبلیغ حقایق بود. امام نه‌تنها در برابر فشارها منفعل نشدند، بلکه با هوشمندی الهی خود، میدان را به صحنه بصیرت‌افزایی و بیداری مردم تبدیل کردند.
روشنگری حتی در زندان
روایات تاریخی نشان می‌دهد که امام باقر علیه‌السلام حتی در زندان، دست از تربیت نفوس برنداشتند. رفتار نیک، صداقت، معنویت و گفتار حکیمانه امام، بسیاری از زندانیان را تحت تأثیر قرار داد. این الگوی رفتاری، اثبات می‌کند که حتی در محیط‌های بسته و سرکوبگر، می‌توان نور حقیقت را در دل‌ها تاباند.
مقابله با جنگ روانی و شایعه‌سازی
دستگاه اموی برای تخریب چهره امام، از سلاح کهنه ولی همیشه فعال شایعه بهره می‌برد؛ از جمله اتهام نصرانی بودن امام باقر علیه‌السلام. اما امام، با تکیه بر منطق، استدلال و استناد به حقایق دینی، این توطئه‌ها را یکی پس از دیگری خنثی کردند.در برابر جنگ روانی دشمن، آگاهی عمومی و سواد رسانه‌ای دینی، تنها راه نجات جامعه است.
بیداری مردم؛ رمز شکست ظلم
تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بیداری و همراهی مردم، شرط پیروزی در برابر ستمگران است. اگر جامعه دچار غفلت شود، توطئه‌ها به نتیجه می‌رسند. امام باقر علیه‌السلام در تمام عمر خود، از مجلس هشام بن عبدالملک تا زندان و تبعید، با صبر و استقامت، وظیفه الهی خویش را در تبلیغ دین به انجام رساندند.
پایداری در شرایط سخت؛ وظیفه امروز ما
امروز نیز همان‌گونه که امام باقر علیه‌السلام در شرایط دشوار، حقیقت را فریاد زدند، ما نیز موظف به ایستادگی و تبیین حقایق در برابر تحریف‌ها، فشارهای رسانه‌ای و شایعات هستیم. تاریخ نشان داده که صبر، بصیرت و بیان آگاهانه، سرنوشت‌سازند.
امامی از سلاله عرفان و سیاست
چهاردهم خرداد، سالروز ارتحال حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه، و پانزدهم خرداد، سالگرد قیام خونین ۱۳۴۲، یادآور آغاز نهضتی است که سرنوشت ملت ایران و معادلات جهان را دگرگون ساخت.
عارفی که سیاست را متحول کرد
حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه، شخصیتی جامع و ذوابعاد بودند؛ عارفی اهل سلوک و عالمی آشنا با میدان سیاست. ایشان برخلاف برخی مشرب‌های عرفانی که سیاست و اجتماع را از مسیر سلوک جدا می‌دانند، عرفان را از خلوت خانقاه به عرصه اصلاح جامعه آوردند.امام نه‌تنها در عرفان نظری و عملی به درجات والایی رسید، بلکه این معرفت را در مسیر بیداری، رهبری و تحول اجتماعی به کار گرفتند.
حکومت دینی؛ ترکیب حکمت و واقعیت
یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های حضرت امام، تأسیس حکومت دینی بر پایه نظریه ولایت فقیه بود. اگرچه این مفهوم پیش‌تر در فقه شیعه وجود داشت، اما امام راحل با تبیینی جامع و عملی، آن را از حالت نظری خارج و در میدان اجرا پیاده‌سازی کردند.ولایت فقیه در اندیشه امام خمینی، صرفاً یک ساختار سیاسی نبود؛ بلکه پلی بود میان دین، عقلانیت، معنویت و تدبیر اجتماعی.
سیره پیامبر و امام علی؛ الگوی امام خمینی
امام خمینی رحمه‌الله‌علیه با الهام از سیره پیامبر اعظم صلی‌الله‌علیه‌وآله که در مدینه حکومت دینی بنا نهادند و نیز با الگوگیری از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام که با وجود چالش‌های داخلی، جامعه اسلامی را مدیریت کردند، به مردم فقه و عرفانی را معرفی کردند که نه‌تنها «انسان‌ساز» بلکه «جامعه‌ساز» بود.
تغییری جهانی به نفع معنویت
با پیروزی انقلاب اسلامی و تأسیس جمهوری اسلامی ایران، نه‌تنها سرنوشت ملت ایران دگرگون شد، بلکه توازن جهانی به نفع دین و معنویت تغییر یافت. امام ثابت کردند که قدرت و ثروت اگر در مسیر حق و خدمت به مردم قرار گیرد، نه‌تنها آفت دین نیست، بلکه ابزار اصلاح و بیدارسازی است.
از آیه‌ای تا آیه‌ای دیگر؛ استمرار راه امام
چهاردهم خرداد، روزی است که در آن یک آیه عظیم از آیات الهی، حضرت امام خمینی رحمه‌الله‌علیه، از میان ما رفت، و آیه‌ای دیگر از همان مسیر نور، حضرت امام خامنه‌ای مدظله‌العالی، به جانشینی ایشان برگزیده شد.این انتخاب تاریخی، بی‌شک با عنایت الهی و تأیید امام زمان عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف انجام گرفت و راه امام خمینی رحمه‌الله با امامی دیگر ادامه پیدا کرد. در این سال‌ها علی‌رغم تمام توطئه‌ها، تهدیدها و دشمنی‌های آشکار و پنهان، ایران عزیز نه‌تنها ایستاد بلکه پیشرفت کرد.
پیشرفت در مسیر حکمت و مردم
امروز جمهوری اسلامی ایران با گذشته‌اش قابل مقایسه نیست. رشد علمی، عزت سیاسی، امنیت پایدار، نفوذ منطقه‌ای و افزایش اقتدار ملی از ثمرات رهبری حکیمانه امام خامنه‌ای مدظله‌العالی و حمایت مردم وفادار است.این مسیر، همچنان با امید و قوت در حال ادامه است، زیرا رهبر انقلاب با بینشی عمیق، چند راهبرد مهم را برای تحقق «ایران قوی» ترسیم کرده‌اند:
راهبردهای تحقق ایران قوی از نگاه رهبر انقلاب
۱. تقویت مردم‌سالاری دینی
حاکمیت مردم در چارچوب دین، عامل انسجام و ثبات کشور در بزنگاه‌های مهم بوده و خواهد بود.
اقتدار بازدارنده نظامی
قدرت دفاعی جمهوری اسلامی، ایران را به کشوری تبدیل کرده که هیچ دشمنی جرأت حمله به آن را ندارد.
دولت قوی، کارآمد و فعال
یک دولت قوی می‌تواند موتور محرک پیشرفت کشور در حوزه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و بین‌المللی باشد.
افزایش آگاهی عمومی
رهبر انقلاب بارها تأکید کرده‌اند که همه راهبردهای پیش‌گفته، بدون آگاهی عمومی به ثمر نمی‌رسد. فهم عمومی، قدرت تحلیل سیاسی و شناخت صحیح از دوست و دشمن، پایه پیشرفت در همه زمینه ها است.
در حالی که تیم مذاکره‌کننده کشورمان امید چندانی به نتایج قطعی مذاکرات ندارد، ایران همچنان در یک مسیر چندلایه دیپلماسی، با حفظ هوشیاری و تدبیر، به پیش می‌رود.در شرایطی که آمریکا حاضر به ترک میز مذاکره نیست و ایران نیز نمی‌خواهد بهانه‌ای به دست طرف مقابل بدهد، روند گفت‌وگوها پیچیده و چندوجهی شده است.
چهار مسیر دیپلماسی فعال ایران
تیم دیپلماسی کشور هم‌زمان چهار مسیر را به‌طور موازی پیش می‌برد:
۱. مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا: گفت‌وگوهایی که از کانال‌های واسطه انجام می‌شود تا بدون بهانه‌دادن به طرف مقابل، مطالبات ایران پیگیری شود.
۲. رایزنی‌های پیوسته با اروپا: تلاش برای عبور از تهدید «مکانیسم ماشه» (اسنپ‌بک) و جلوگیری از بازگشت خودکار تحریم‌ها.
۳. هم‌افزایی دیپلماتیک با چین و روسیه: اطلاع‌رسانی منظم به این دو کشور اثرگذار در معادلات جهانی، برای هماهنگی بیشتر و کسب حمایت راهبردی.
تعامل با کشورهای حاشیه خلیج فارس: با هدف هشدار درباره تبعات هرگونه درگیری نظامی، چراکه ایران تأکید دارد اگر جنگی درگیرد، همسایگان نیز متضرر خواهند شد.
ادامه مسیر با درایت و مدیریت
اگرچه فضای مذاکرات همچنان پر ابهام و همراه با بی‌اعتمادی است، اما ایران تلاش دارد با حفظ عقلانیت و دوری از هیجان‌زدگی، حقوق خود را در عرصه بین‌الملل پیگیری کند.
این مسیر، با وجود همه پیچیدگی‌ها، با درایت و مدیریت مسئولان دستگاه دیپلماسی ادامه دارد.