مهستان؛ از طرح اولیه تا جهش عمرانی؛ گزارش جامع از پروژه‌ها و چالش‌ها
سپیدار‌آنلاین: گروه گزارش
شهر جدید مهستان، پروژه‌ای عظیم در قلب استان البرز، از اوایل دهه ۷۰ با هدف کاهش فشار جمعیتی بر پایتخت و ایجاد قطب توسعه اقتصادی و زیست‌محیطی در منطقه شکل گرفت که تاکنون روند توسعه ای این شهر فراز و نشیب هایی طی کرده است.
این شهر که در کیلومتر ۲۵ محور کرج- قزوین واقع شده که با گستره‌ای بیش از چهار هزار هکتار، ظرفیت بالقوه‌ای برای اسکان جمعیتی بالغ بر ۵۰۰ هزار نفر (طبق طرح تفصیلی اصلاح شده) در نظر گرفته است است ؛ مهستان با چشم‌اندازی روشن برای تبدیل شدن به یک شهر مدرن و پایدار، در سال‌های اخیر شاهد تلاش‌های مستمر برای تکمیل زیرساخت‌ها، جذب سرمایه‌گذار و توسعه پروژه‌های مسکن، به‌ویژه در قالب مسکن مهر و نهضت ملی مسکن بوده است.با این حال، همانند هر پروژه عمرانی بزرگ، مسیر توسعه مهستان با چالش‌هایی نیز همراه بوده که نیازمند مدیریت دقیق و برنامه‌ریزی مستمر است. با اینکه تا قبل از دهه ۸۰ روند ساخت وسازها در این شهر به شکل خانه های ویلایی پیش رفت اما آغاز طرح سراسری مسکن مهر موجب شد تا دوره جدیدی از توسعه شهری در مهستان شکل بگیرد.در دهه ۸۰ تعداد زیادی تعاونی مسکن اداری و غیر اداری وارد ساخت وساز در این مجموعه شدند که در آن زمان ساخت بیش از ۵۰ هزار واحد مسکونی مهر در شهر جدید مهستان (شهرجدید هشتگرد) هدفگذاری شد ، با این وجود توسعه این واحدهای مسکونی در شرایطی بود که هیچ زیر ساختی در زمینه آبرسانی ، برق ، گاز ، شبکه مخابرات ، مدرسه ، فضای سبز ، امکانات رفاهی و تفریحی وجود نداشت و همین امر سبب شد تا بخشی از متقاضیان مسکن از ادامه کار انصراف دهند.سوی دیگر موضوع ، توجه به نکات فنی و مهندسی در ساخت وسازها بود که به گفته بسیاری از ساکنان کنونی مهستان به این موضوع اهمیت چندانی داده نشد و امروز بخشی از واحدهای مسکن مهر دهه های ۸۰ و ۹۰ نیازمند تعمیر و مقاوم سازی هستند به عبارتی برخی سازندگان در نبود نظارت کافی به سبک بساز و بندازها عمل کردند و مسکن مهر چندان چنگی به دل نزد و بخشی از پروژه عقیم ماند.
مهستان؛ از طرح اولیه تا جهش عمرانی؛ گزارش جامع از پروژه‌ها و چالش‌ها
مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید مهستان، با تشریح وضعیت پروژه‌های عمرانی و زیرساختی شهر، اظهار کرد: از مجموع ۳۹ هزارو۵۰۰ واحد مسکن مهر در مهستان تعداد ۳۳ هزار واحد آنها تکمیل شده و ۶هزارو۵۰۰ واحد دیگر در دست تکمیل است ؛ مجوزهای لازم برای تکمیل این واحدها اخذ شده و پیش‌بینی می‌کنیم تا پایان سال جاری شاهد تحویل این واحدها به متقاضیان باشیم.
"مصطفی رضایی " ادامه داد: بخشی از وظیفه شرکت عمران شهر جدید مهستان به ساماندهی کامل معابر مهستان اختصاص دارد که تا ۲ سال آینده به سرانجام خواهد رسید. در زمان حاضر پنج پیمانکار فعال در حوزه خدمات شهری مشغول به کار هستند و برای ارتقای سطح خدمات،اعتباری بالغ بر پنج هزار میلیارد ریال پیش‌بینی کرده‌ایم.وی از تخصیص ۱۶ هزارو ۶۷۰ میلیارد ریال از محل بند «پ» تبصره ۱۰ قانون بودجه ۱۴۰۴ برای فروش اراضی و تکمیل واحدهای مسکونی نیمه‌تمام خبر داد و گفت: این اعتبار نقش مهمی در پیشبرد پروژه‌های عمرانی و خدماتی ایفا خواهد کرد.
رشد جهشی پروژه‌های نهضت ملی مسکن؛ از ۱۰ به ۱۲ هزار واحد
مدیرعامل شرکت عمران مهستان، از رشد قابل توجه پروژه‌های نهضت ملی مسکن در این شهر خبر داد و افزود: سال گذشته حدود ۱۰ هزار واحد در حال اجرا داشتیم که کمتر از چهار هزار واحد در مرحله فونداسیون بود. اما امروز این تعداد به ۱۲ هزار واحد افزایش یافته و پیش‌بینی می‌کنیم در افق کوتاه‌مدت به ۱۵ هزار واحد برسد. بیش از ۱۵ درصد پروژه‌ها در مرحله فونداسیون و بخش اعظم در مرحله اسکلت‌بندی قرار دارند.
فراخوان ۱۵۰۰ واحد مسکن ملی در سه‌ماهه سوم
وی از برنامه‌ریزی برای فراخوان ساخت یک هزارو۵۰۰ واحد مسکن نهضت ملی در سه‌ماهه سوم سال جاری برای انتخاب متقاضیان و تکمیل بخش‌های باقی‌مانده خبر داد و افزود: فاز بعدی شامل فراخوان برای یک هزار واحد دیگر خواهد بود.
پایان بلاتکلیفی ۴۴۶۴ واحد مسکونی در پروژه ناجا
رضایی با اشاره به پروژه‌های بلاتکلیف شهر جدید مهستان ، گفت: پروژه عظیم ناجا شامل چهار هزارو۴۶۴ واحد مسکونی از دهه ۸۰ تاکنون بلاتکلیف مانده بود، اکنون در مرحله واگذاری و تکمیل قرار دارد و امیدواریم این مشکل نیز به زودی مرتفع شود.مدیرعامل شرکت عمران مهستان، رسالت اصلی این شرکت را فراهم کردن زمینه رشد و توسعه شهر از طریق تکمیل خدمات زیربنایی، جذب سرمایه‌گذار و مصرف بهینه اراضی دانست و افزود:ماهیت موقت شرکت‌های عمران حکم می‌کند تا با تمرکز بر این اهداف، زمینه را برای خودکفایی و بالندگی شهر فراهم آوریم.
اصلاح پروژه‌ها؛ فسخ قرارداد چهار پیمانکار متخلف
رضایی در خصوص اصلاح پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن، گفت: قرارداد چهار پیمانکار به دلیل عقب‌ماندگی زمانی فسخ شد. این پیمانکاران مسوول طرح‌های رامین، خورشید و آسایش (در مجموع یک هزارو۳۰۰ واحد مسکونی ) بودند. همچنین خلع ید ۲ پیمانکار در مسکن مهر (یک فاز با ۵۵۰ واحد) انجام و پروژه‌ها به پیمانکاران جدید واگذار شد تا روند اجرا تسریع یابد.
چالش‌های ۹ ماه اخیر؛ جنگ، خروج اتباع و گرانی مصالح
مدیرعامل شرکت عمران شهر جدید مهستان در تشریح مهمترین چالش‌های ۹ ماه گذشته، به تأثیرات جنگ و خروج اتباع که نیروی کار اصلی در بخش ساخت‌وساز را تشکیل می‌دهند، اشاره کرد و گفت:گرانی سیمان نیز به این مشکلات دامن زده است. با وجود این موانع، تعهدات شرکت عمران در قبال تکمیل پروژه‌های مسکن مهر و حمایت از شهروندان، همچنان پابرجاست.وی تشریح اقدامات صورت گرفته در حوزه زیرساخت‌ها، بیان کرد : سه لکه آموزشی با اولویت فازهای چهار و هفت در حال آماده‌سازی است. همچنین فراخوان تکمیل ساختمان آتش‌نشانی به دلیل نبود منابع شهرداری، در دستور کار قرار گرفته است. برای جبران کمبود فضاهای باز، احداث ۲ پارک در فاز هفت و بلوار فشند پیش‌بینی شده است. پروژه‌های شهری مهمی همچون ساماندهی محور شورا، محور چهارباغ و طراحی میادین شهری نیز به مرحله انتخاب پیمانکار رسیده‌اند.رضایی با اشاره به دغدغه‌های زیست‌محیطی، گفت: نبود محل مناسب برای انباشت نخاله‌های ساختمانی، عامل نارضایتی مردم بوده است. در زمان حاضر جانمایی محل انباشت با رعایت کلیه الزامات فنی و زیست‌محیطی در دست اقدام است.
تکمیل بیمارستان دولتی؛ مطالبه جدی مردم مهستان
مدیرعامل شرکت عمران، ساخت بیمارستان دولتی را یکی از مطالبات جدی مردم دانست و افزود: ۱۷ هزار متر مربع زمین برای این پروژه تأمین شده و عملیات خاکبرداری ۱۰ هزار مترمکعبی نیز انجام شده است. ادامه کار بر عهده شهرداری است و امیدواریم با همکاری دستگاه‌های ذیربط، شاهد احداث این مرکز درمانی مهم باشیم.رضایی در خصوص وضعیت جمعیتی مهستان، گفت: افق جمعیتی پیش‌بینی شده برای شهر ۷۰۰ هزار نفر بود که طرح تفصیلی آن به ۵۰۰ هزار نفر کاهش یافته است. در حال حاضر، جمعیت ساکن در شهر حدود ۱۱۰ هزار نفر است.
نیاز مالی حدود ۱۷ هزار میلیارد ریال برای جبران کسری خدمات
وی در تشریح نیازهای مالی شهر، بیان کرد: شهرهای جدید باید از محل درآمدها هزینه‌های خود را تأمین کنند، اما در فازهای چهار و هفت با بارگذاری مسکن مهر، دولت درآمدی ندارد و برای جبران کسری خدمات باید هزینه کند. نیاز مالی برای جبران کسری خدمات در سال جاری، حدود ۱۷ هزار میلیارد ریال برآورد شده است.مدیرعامل شرکت عمران مهستان، ترافیک داخل شهر را ناچیز دانست و گفت: گره ترافیکی اصلی مربوط به ورودی شهر در ساعات صبح و عصر است. دسترسی‌های غربی و شرقی در دست اقدام بوده و اتصال به آزادراه تا سال آینده عملیاتی خواهد شد تا بار ترافیکی ورودی شهر به طور چشمگیری کاهش یابد.
جمعیت رو به رشد شهر جدید مهستان
به گفته "علی گلرخی " شهردار شهر جدید مهستان جمعیت این شهر رو به رشد است تا به سمت تحقق چشم انداز ۵۰۰ هزار نفری پیش می رود که جهش در پروژه‌های عمرانی، فرهنگی و خدماتی نوید بخش استقبال مردم از این شهر است.وی اظهار کرد: شهر مهستان به لحاظ وسعت و جمعیت در حال تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اصلی البرز است؛ با توجه به اینکه فضای جمعیت‌پذیری برای نیم میلیون نفر در این شهر پیش‌بینی شده براین اساس طرح‌های توسعه مسکن با قدرت هرچه تمام‌تر از طریق بخش‌های خصوصی و دولتی دنبال می‌شود؛ مهستان به ۲ بخش عمده کارگاه‌های ساختمانی و فضای زیستی تقسیم شده است.شهردار مهستان با تأکید بر وظیفه مدیریت شهری در آماده‌سازی فضای زیستی برای سکونت شهروندان، گفت: تداخل برخی مواقع میان این ۲ بخش، دغدغه‌هایی را ایجاد می‌کند که با رعایت کامل حقوق ساکنان، این مشکلات را حل و فصل خواهیم کرد.وی با اشاره به تفاوت سرعت توسعه در مهستان نسبت به شهرهای دیگر، خاطرنشان کرد: سرعت توسعه در مهستان، مستلزم سرعت‌بخشیدن به خدمات‌رسانی است و سایر مجموعه‌های خدمات‌رسان نیز می‌بایست با شتاب بیشتر، خدمات حداقلی مورد انتظار شهروندان را ارائه دهند.
بودجه ۲ برابری و فعال‌سازی زیرساخت‌های درآمدی
گلرخی با اشاره به اتفاقات و تحولات یک سال گذشته در کشور و تأثیر آن بر شهر مهستان، تصریح کرد: برای سال ۱۴۰۴، پیشنهاد بودجه ۲ برابری نسبت به سال گذشته به شورای شهر ارائه شده است که این امر، دشواری کار شهرداری را دوچندان می‌کند.وی با تأکید بر ماهیت درآمد-هزینه‌ای شهرداری، گفت: فعال‌تر کردن و توسعه زیرساخت‌های درآمدی، از اولویت‌های اصلی ما است که با کمک اعضای شورای شهر و دلگرمی‌های دریافتی، گام‌های اساسی در این راستا برداشته‌ایم.شهردار مهستان از تعریف پروژه‌های عمرانی خوبی در یک سال گذشته خبر داد که شاخص‌ترین آنها، احداث چندین بوستان شهری و منطقه‌ای بوده است؛ با توجه به گذشت زمان از احداث برخی بوستان‌ها، بهسازی آنها در دستور کار قرار گرفت که تعدادی از آنها افتتاح شده و مابقی نیز طی ۲ هفته آینده به بهره‌برداری خواهند رسید.گلرخی همچنین به مشکل روشنایی معابر عمومی اشاره کرد و گفت: با تأکید اعضای شورا، روشنایی معابر توسط شهرداری تأمین شده است.وی در ادامه با اشاره به پروژه استخر و مجموعه آبی، آن را پروژه‌ای شاخص در سطح استان دانست و گفت: این پروژه که به دلیل مشکل تأمین زمین، از سال گذشته آغاز شده بود، در سال جاری پیشرفت بسیار خوبی داشته و تلاش می‌شود تا پایان سال به بهره‌برداری برسد.
مشارکت با بخش خصوصی و توسعه بازارهای میوه و تره‌بار
گلرخی از آماده‌سازی اسناد چندین پروژه مشارکتی با بخش خصوصی خبر داد که در مرحله انتخاب پیمانکار قرار دارند؛ بازارچه‌های میوه و تره‌بار در هفت نقطه شهر، در فازهای چهار و هفت نیز در مرحله انتخاب پیمانکار هستند که با رعایت حقوق سرمایه‌گذار پیگیری می‌شوند. همچنین، پروژه‌های ورزشی نظیر تنیس، سوارکاری و پارک بانوان طراحی شده‌اند که در دست اقدام و احداث هستند.
شهردار مهستان با اشاره به اقدامات گسترده در حوزه‌های مختلف فرهنگی و ورزشی، گفت: هرچند بودجه این بخش‌ها سالانه چندین برابر رشد داشته است، شاید تا به امروز پاسخگوی نیازهای شهر نبوده است.وی با بیان اینکه این حوزه ویترین شهر محسوب می‌شود، افزود: اتفاقات فرهنگی و ورزشی خوبی در مهستان رخ داده است و در ۲ سال گذشته، میزبان چندین رقابت ملی و نیز جشن‌های ملی و مذهبی متعددی بوده‌ایم.
مدیریت هوشمندانه فضای سبز با استفاده از پساب
شهردار مهستان با اشاره به سال کم‌آبی، از مدیریت دقیق و هوشمندانه فضای سبز خبر داد و گفت: با توجه به شرایط آبی کشور، مدیریت بسیار خوبی در فضای سبز انجام شده و توسعه آن در دست اقدام است.وی افزود: برنامه‌ریزی‌های خوبی در این حوزه خواهیم داشت و بحث نگهداری فضای سبز و همچنین رفت و روب و خدمات شهری برای اولین بار برون‌سپاری شده است.
شهردار مهستان در بحث آبیاری فضای سبز، مهستان را تنها شهری دانست که چاه ندارد و برخلاف بسیاری از شهرها که از چاه‌های عمیق و نیمه عمیق استفاده می‌کنند، مهستان از پساب برای آبیاری بهره می‌گیرد و کمتر از یک درصد از آب شرب برای فضای سبز استفاده می‌شود.گلرخی از احداث یک پایگاه اورژانس خبر داد که هرچند جزو تکالیف شهرداری نبوده، اما در مراحل پایانی قرار دارد.وی همچنین از توسعه ایستگاه‌های آتش‌نشانی در دستور کار خبر داد.وی همچنین به راه‌اندازی ساختمان شماره ۲ و سه فرهنگسرا در شهر مهستان اشاره کرد.
صرفه‌جویی در مصرف انرژی
شهردار مهستان با اشاره به دغدغه روزمره آب و برق، از تلاش‌های شهرداری در صرفه‌جویی مصرف انرژی خبر داد و گفت: برنامه‌ریزی برای پنل‌های خورشیدی در دستور کار قرار دارد و طرحی که طی سال گذشته برای خرید لامپ‌ها داشتیم، همه از لامپ‌های تأیید شده توسط اداره برق است که روشنایی بیشتری دارند.
نکته پایانی
اگر چه در ماههای اخیر اقدامات گسترده ای برای تامین زیر ساخت ها و تکمیل مجتمع های مسکونی در شهر جدید مهستان شکل گرفته اما هنوز شمار زیادی از متقاضیان مسکن مهر این شهر به دلیل تکمیل نشدن واحدهای مسکونی و فقدان زیر ساخت های لازم نتوانسته اند صاحب مسکن شوند . انتظار این متقاضیان از مسوولان اجرایی این است که امسال را به عنوان سال پایانی برای تکمیل پروژه مسکن مهر این شهر نهایی کنند و به سالها چشم انتظاری مردم پایان دهند .سوی دیگر موضوع این است که در بازدید میدانی خبرنگاران مشاهده شد که بخشی از مجتمع های مسکن مهر شهر جدید مهستان دچار فرسودگی و ترک خوردگی شده که انتظار شهروندان برخورد قانونی با سازندگان یا تامین تسهیلات ارزان قیمت برای مقاوم سازی و مرمت این ساختمان ها است.
به طور قطع تکمیل مسکن مهر و طرح نهضت ملی مسکن در کنار تامین زیر ساخت ها مشوق خوبی برای اسکان جمعیت در شهر جدید مهستان خواهد شد ضمن آنکه به تازگی انتقال آب سد طالقان به تصفیه خانه این شهر توسط دولت چهاردهم موجی از خوشحالی به وجود آورد.البته یکی از جلوه های زیبای این شهر ،شکل گیری گلخانه ها در آن است که ضمن کمک به اقتصاد خانواده ها ، کارآفرینی و اشتغال نقش موثری در زیباسازی شهر داشته است.کمبود واحدهای تجاری ، درمانی ، آموزشی ، فرهنگی و رفاهی سبب شده تا بخش های از این شهر شاهد جنب و جوش جمعیتی نباشد و مردم برای اسکان در شهر احساس خوبی نداشته باشند.
مهستان؛ از طرح اولیه تا جهش عمرانی؛ گزارش جامع از پروژه‌ها و چالش‌ها
در این میان یکی از اقدامات خوب و موثر ، راه اندازی خط متروی کرج - شهرجدید مهستان است که از دهه ۹۰ تاکنون در خدمات رسانی به مردم موثر واقع شده و یکی از اقدامات خوب زیربنایی به شمار می رود که نباید آثار آن را فراموش کرد.
منبع ایرنا