پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

مصرف مواد غذایی ارتباط مستقیم با سلامت جسمی و در نتیجه آینده تحصیلی دانش آموزان دارد، لذا تقویت نبض سلامت کامل در دانش آموزان در گروه نظارت مستمر بر پایگاه های تغذیه سالم (بوفه ها) می شود که این امر یکی از خواسته مهم اولیای دانش آموزان را تشکیل می دهد.
تغذیه دانش آموزان در منزل و میان وعده هایی که در مدرسه صرف می شوند در رشد و سلامت آنان تاثیر دارد. تغذیه در کودکان و دانش آموزان بستگی به نوع فعالیت آنها دارد، زیرا هرچه میزان فعالیت بدنی دانش‌آموز بیشتر باشد، به انرژی بیشتری نیاز دارد که این انرژی توسط کربوهیدرات‌ها که عمدتا در نان و غلات وجود دارند، تامین می شود. کارشناسان تغذیه همواره به والدین توصیه می کنند سال‌ هایی که کودکان دوره ابتدایی را می ‌گذراند، از نظر تغذیه ای دوره ای مهم است چون رشد کودک در این سنین ادامه دارد. دانش‌آموزان به سه وعده غذایی اصلی و 2 میان‌ وعده در طول روز نیاز دارند و باید از تمامی گروه‌های غذایی که شامل شیر و لبنیات، گوشت و حبوبات، سبزیجات، میوه‌جات و گروه نان و غلات می شود مصرف کنند، زیرا تعادل و تنوع غذایی در این سنین بسیار مهم است. استان البرز بیش از 459 هزار دانش آموز در 2 هزار و 723 مدرسه دولتی و غیر دولتی دارد که هر روز اکثریت این جمعیت دانش آموزی در ساعت های زنگ تفریح از بوفه های مدارس آن خوراکی های مجاز و غیر مجاز با قیمت های متفاوت خریداری می کنند. در برخی از پایگاه های تغذیه مدارس البرز انواع ساندویج های گرم و سرد، آش، عدسی، لوبیا، ماکارونی، فلافل و سمبوسه حتی در مدارس ابتدایی با قیمت های بعضا بالا عرضه می شود.
حال با توجه به اینکه تغذیه دانش آموزان در مدارس به عنوان مکمل برنامه غذایی آنها محسوب می شود باید به نحوی باشد که امنیت و سلامت غذایی آنان در کانون مدرسه که مهمترین مرکز آموزشی - تربیتی در جامعه به شمار می رود در معرض خطر قرار نگیرد. امروزه یکی از نگرانی های والدین به عدم میل فرزندانشان به خوردن لقمه های خانگی که سالم ترین وعده غذایی است بر می گردد که علت اصلی آن را استفاده بیشتر هم کلاسی هایشان از مواد خوراکی موجود در بوفه های مدارس به خصوص ساندویج، فلافل، چیپس و... عنوان می کنند. به گفته آنان، وضعیت بهداشتی بوفه های برخی مدارس نیز داستان دیگری دارد.
** تغذیه عاملی مهم در سلامت و رشد کودکان
یک پزشک متخصص کودکان در کرج گفت: سوخت اصلی مغز گلوکز می باشد که در صورت کم بودن یادگیری را تحت تاثیر قرار می دهد. سید جواد توکلیان اظهار کرد: کودکان در وعده صبحانه از خوردن مواد غذایی شیرین پرهیز کنند و از مواد دارای پروتئین، پنیر، تخم مرغ، خوراک های عدسی و لوبیا، نان سبوس دار،سنگک و بربری استفاده کنند.وی بیان کرد: استفاده از نیمرو، مغزها، گردو و بادام مفیدتر از مربا و عسل نیز برای کودکان مفید است. این پزشک البرزی بر لزوم تهیه و توزیع مواد غذایی سالم و مفید در البرز تاکید کرد و یاد آور شد: مواد غذایی و میان وعده ها یی که در مدارس در اختیار دانش آموزان قرار می گیرد باید دارای نشان سلامت باشد. وی تصریح کرد: در بوفه مدارس باید تغذیه های مناسب و سالم با برچسب انرژی مانند بیسکویت های مناسب تهیه شود و از توزیع چیپس و پفک و نوشابه پرهیز شود.
وی تهیه و فروش مغزهای سالم در بوفه مدارس و استفاده از غذای گرم عدسی و لوبیا را مناسب دانست. توکلیان ادامه داد: استفاده از ساندویچ های ناسالم درمدارس مضر است زیرا سلامت دانش آموزان را به خطر می اندازد. وی با بیان اینکه کودکان در صورت نخوردن وعده صبحانه باید از میان وعده به صورت لقمه در مدرسه استفاده کنند، گفت: کودکان کم خون از مصرف ماست همراه وعده غذایی پرهیز کنند و به جای نوشابه و دلستر از دوغ و آب میوه های طبیعی استفاده شود. وی اضافه کرد: دریافت همه گروه های غذایی ضروری از جمله برنج ، نان سنگک، سیب زمینی متوسط، حداقل 2 لیوان شیر، ماست،
کشک، تخم مرغ، میوه،سبزی در طول روز برای کودکان ضرورت دارد. این پزشک کودکان ادامه داد: رفتار همسالان در الگوهای غذایی تاثیرگذاری خاصی دارد به گونه ای که کودکان از الگوهای غذایی همسالان بهتر از خانواده تبعیت می کنند که این امر باید توسط مسئولان امور بهداشتی در مدارس جدی گرفته شود.
** دوران بلوغ و نیاز های تغذیه ای
علی رنجبر پور از دیگر پزشکان البرزی در این زمینه گفت: کودکان و نوجوانان در گروه سنی هفت تا 18 سال در سن رشد و بلوغ قرار دارند به همین دلیل باید تغذیه خوبی داشته باشند. وی با اشاره به اینکه سرعت رشد در این سن نسبت به کودکی کمتر است اما ذخایر و نیازهای تغذیه ای و جهش رشد دوران بلوغ در حال شکل گیری است ،اظهار کرد: عدم جذب انرژی، پروتئین و ریز مغذی ها موجب سوء تغذیه، کم خونی، لاغری و کوتاه قدی در کودک می شود. وی بیان کرد:کمبود آهن، ویتامن دی و روی از مهمترین کمبودهای ریز مغذی ها هستند که در روند رشد کودکان ونوجوانان نقش تاثیر گذاری دارد و زمینه ساز بیماری های غیرواگیر است. این پزشک البرزی تمرکز بر الگوی غذایی دانش آموزان جهت بهبود تغذیه و محدود کردن عوامل خطر نمک، چربی و قند که متاسفانه مصرف در این میانگین سنی بالا می شود را ضروری دانست.
رنجبر پور تصریح کرد: در حال حاضر مصرف مواد مغذی در بین دانش آموزان کمتر استفاده می شود و استفاده از سرخ کردنی ها، شکلات، شیرینی، فست فودها و نوشابه با استقبال بیشتری مواجه است. وی یاد آور شد: مصرف میوه و سبزیجات باید در بین دانش آموزان نهادینه و به سمت الگوی مصرف صحیح هدایت شود به همین دلیل در خانه و مدرسه باید الگوی تغذیه مناسب رعایت شود تا کودکان و نوجوانان آن را به عنوان یک عادت رعایت کنند. رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز نیز در این زمینه گفت: هر ساله با مشارکت و همراهی اداره کل آموزش و پرورش البرز طرح های مختلف آموزشی - نظارتی در حوزه بهداشت و سلامت در مدارس اجرا می کنیم که یکی از این موارد در بخش بهداشت پایگاه های تغذیه سالم در مدارس است. حمید درفشی افزود: در بازدید های بهداشتی تیمی از بوفه های مدارس استان نماینده بهداشت نیز حضور دارد تا وضعیت بهداشت محیط و عرضه مواد غذایی را مورد ارزیابی قرار دهد. وی یاد آور شد: گزارش های کارشناسان از وضعیت بهداشتی بوفه ها رضایت بخش است اما نسبت به عرضه مواد غذایی در بوفه های مدارس باید دقت بیشتری مبنی بر فروش مواد غذایی مغزی به دانش آموزان و جلوگیری از مواد خوراکی غیر مجاز شود. وی به سوء تغذیه پنهان و کمبود ریزمغذی ها در بین دانش آموزان البرزی پرداخت و اضافه کرد: متاسفانه در بوفه برخی مدارس خوراکی هایی عرضه می شود که موجب چاقی و سوءتغذیه در کودکان می شوند. ** معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش البرز هم در این باره گفت: عرضه انواع ساندویچ گرم ، سرد و خوراکی های غیر مجاز در پایگاه های تغذیه سالم بوفه ها در مدارس این استان ممنوع است. فرشید علیزاده اظهار کرد: با توجه به اهمیت نوع مواد غذایی که در پایگاه های تغذیه سالم در مدارس عرضه می شود و همچنین دستوالعمل وزارتخانه ای این پایگاه ها عرضه و فروختن مواد غذایی که برای سلامت دانش آموزان مفید نباشد ممنوعیت دارد. وی بیان کرد: مواد خوراکی سالم و با ارزش به موادی گفته می شود که ضمن تأمین حدود 300 تا500کالری از انرژی مورد نیاز دانش آموزان، به عنوان میان وعده، مطابق با استانداردهای بهداشتی تهیه و با دارا بودن شرایط بهداشتی در پایگاه تغذیه سالم به دانش آموزان عرضه شود و همچنین عرضه مواد خوراکی ناسالم و کم ارزش که فاقد استانداردهای لازم باشد نیز ممنوع شده است. وی با اشاره به اینکه مواد غذایی عرضه شده در بوفه های مدارس استان باید دارای پروانه ساخت از وزارت بهداشت، علامت استاندارد، نام و نشان کارخانه، تاریخ تولید و انقضا، ترکیبات تشکیل دهنده، ارزش غذایی و دارای پوشش سالم و تمیز باشد، خاطر نشان کرد: این مواد غذایی باید به تایید کارشناسان تغذیه در معاونت های بهداشت دانشگاههای علوم پزشکی نیز کشور برسد. وی از خرما ، انواع مغزها ، کشمش، نخودچی، توت خشک، انجیر خشک، انواع ماست، انواع پنیر پاستوریزه و استرلیزه ، میوه سالم در بسته بندی های یک نفره ، انواع میوه خشک، انواع شیر، دوغ بدون گاز، انواع آبمیوه طبیعی، آب معدنی، بیسکویت، کیک و کلوچه، بیسکویت ساده و سبوس دار و بدون کرم به عنوان مواد غذایی سالم و قابل عرضه در بوفه های مدارس البرز نام برد. وی انواع آش، سوپ، لوبیا، عدس پخته، حلیم، شله زرد، سمنو ، فرنی و شیر برنج به شرطی که بهداشتی و سالم تهیه و عرضه شوند را از جمله دیگر مواد غذایی سالم برای فروش در بوفه مدارس این استان ذکر کرد. وی اضافه کرد: عرضه مواد غذایی همانند انواع پفک، اسنک، نوشابه های گازدار و ماءالشعیر، آدامس، شکلات، فلافل ، پاستیل، سوسیس، کالباس، سالاد الویه، چیپس، انواع لواشک و آلو و آلوچه غیر بهداشتی در مدارس، غیر قانونی است. معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش البرزگفت: مراقبین سلامت در مدارس همواره به والدین و دانش آموزان توصیه می کنند که میان وعده برای زنگ های تفریح را از خانه همرا خود به مدرسه بیاورند زیرا سالم تر هستند. علیزاده ، میوه، شیر و لقمه سالم مثل نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ، نان و پنیر و خیارسبز، نان و پنیر گوجه فرنگی و نان و کره و عسل را مناسب ترین میان وعده ها ی غذایی بهداشتی - خانگی برای دانش آموزان در مدارس برشمرد. وی در ادامه به بازدید تیمی کارشناسان آموزش و پرورش و بهداشت البرز از چگونگی وضعیت و فعالیت بوفه های مدارس در این استان پرداخت و یاد آور شد: این بازدید ها با هدف رعایت کامل نکات بهداشتی - ایمنی و همچنین جلوگیری از فروش انواع مواد خوراکی غیر مجاز در بوفه های مدارس استان به صورت ماهانه و موردی در صورت وجود شکایت های مردمی انجام می شود. وی افزود: با توجه به نیاز دانش آموزان به تغذیه میان وعده ای در ساعات زنگ تفریح در همه مدارس البرز بوفه ها فعال هستند که از اولیا و معلمان این استان انتظار داریم در صورت مشاهده عرضه هر گونه مواد غذایی ممنوعه و غیر بهداشتی با کارشناسان اداره های سلامت مستقر در نواحی و مناطق هشت گانه آموزش و پرورش و اداره کل تماس بگیرند. وی خاطر نشان کرد: از اول سال تا کنون 4 شکایت مردمی از وضعیت بهداشت و عرضه مواد غذایی از بوفه های مدارس به اداره کل گزارش شده است که برای بررسی موضوعات مطرح شده ،کارشناسان به این مدارس برای پیگیری و رفع موارد ذکر شده اعزام شدند. به گفته وی ، مراقبین سلامت در مدارس البرز برای شناخت بیشتر دانش آموزان و اولیا اقدام به برپایی نمایشگاه و جشنواره غذایی و نشست های آموزشی با محوریت مثلث تغذیه سالم در طول سال تحصیلی می کنند.
** تامین مایحتاج غذایی دانش آموزان
مدیر سازمان دانش آموزی البرز بیان کرد: پایگاه های تغذیه سالم مدارس در تامین مایحتاج غذایی دانش آموزان موثر هستند که اگر این فعالیت انجام نشود دانش آموزان از دستفروشان مواد غذایی اطراف مدرسه خرید می کنند. محسن صادقیان تصریح کرد: کارشناسان مربوطه در سه حوزه بهداشتی، پرورشی و تامین نیاز غذایی دانش آموزان در مدارس بر چگونگی عملکرد این بوفه ها نظارت دارند.
وی با اشاره به اینکه برای بازدید مستمر از پایگاه های تغذیه سالم در همه مدارس البرز نیرو ی کافی وجود ندارد ،خاطر نشان کرد: به تازگی بر اساس دستوالعمل جدید وزارتخانه ای در حال سامان دهی این پایگاه ها در استان با صدور مجوز های جدید هستیم. وی افزود: در این مدت کوتاه برای 500 مدرسه مجوز پایگاه سلامت صادر شده است. صادقیان مدیریت و نظارت بر پایگاه های تغذیه سالم در مدارس را بر عهده مدیران مدارس البرز دانست، و تصریح کرد: مدیران مدارس هستند که باید بر چگونگی عرضه انواع مواد خوراکی مجاز و غیر مجاز و همچنین رعایت نکات بهداشتی نظارت داشته باشد. وی گفت: بازدید ها از پایگاه های تغذیه مدارس البرز به صورت تیمی انجام می شود و مواردی که رعایت نشده به مدیر مدرسه تذکر داده می شود. وی تاکید کرد: اولویت اصلی سازمان دانش آموزی در زمینه پایگاه های تغذیه سالم مدارس با محوریت نظارت بر عملکرد این اماکن و کمک به بهبود تغذیه دانش آموزان است. استان البرز بیش از 459 هزار دانش آموز دارد که جمعیت دانش آموزی آن با تعداد کل جمعیت برخی از استان های کشور برابری می کند.