پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

طی قرن گذشته عطش سیری ناپذیر بشر برای مصرف باعث شده زباله‌ها خیابان‌ها و کوچه ها را احاطه کنند و رنگ و طراوت را از شهرهای ما بگیرند.
این روزها به هر طرف که نگاه کنیم، رد پایی از زباله به عنوان یکی از فراگیرترین نمادهای تمدن بشری می بینیم. طی قرن گذشته عطش سیری ناپذیر بشر برای مصرف باعث شده زباله‌ها خیابان‌ها و کوچه ها را احاطه کنند و رنگ و طراوت را از شهرهای ما بگیرند. باید بپذیریم زباله به خاطر اثرات مخرب زیست محیطی و آسیبی‌ که به سلامت انسان می‌زند، به کابوسی برای شهروندان و مدیران شهری تبدیل شده به همین دلیل طی سال‌های گذشته شاهد اجرای طرح‌های مختلفی برای ساماندهی حجم پسماندهای تولیدی شهر و روستانشینان هستیم. طرح‌هایی که برخی از آن ها در نیمه راه مانده و برخی دیگر هم قبل رسیدن به مرحله اجرا منتفی شده اند. متاسفانه مدیریت پسماند در اکثر کلانشهرهای ایران آن طور که باید و شاید عملیاتی نشده و اغلب در حد جلسه و کارگروه محدود مانده است. هر چند نباید بی انصاف بود و اقدامات مثبت صورت گرفته در این بخش را نادیده گرفت ولی باید قبول کرد تا تحقق مدیریت پسماند به معنای واقعی راه زیادی در پیش داریم. راهی طولانی که بدون مشارکت شهروندان به سرمنزل نخواهد رسید...
تولید روزانه 900 تن زباله در کرج
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج با اشاره به وضعیت تولید زباله در کرج اظهار کرد: شهروندان کرجی روزانه 900 تن زباله تولید می‌کنند که 70 درصد این پسماندها تَر و ما بقی خشک است.
اصغر نصیری با اشاره به اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء ادامه داد: در اجرای این طرح مناطق 10 گانه کرج به چهار بخش تقسیم شده و پیمانکاران با استفاده از تجهیزات و ماشین آلات ویژه اقدام به جمع آوری پسماندهای تفکیک شده شهروندان می‌کنند. وی با بیان اینکه اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء نه تنها در کرج بلکه در کل کشور با مشکلاتی مواجه است، افزود: قراردادهایی که با پیمانکاران این طرح منعقد شده اغلب یک‌ ساله و کوتاه مدت است و همین باعث شده مجریان انگیزه چندانی برای فعالیت ریشه ای در این خصوص نداشته باشند.
فرهنگ تفکیک زباله در میان شهروندان جا نیفتاده است
وی توضیح داد: به علاوه در اجرای این طرح به اهمیت فرهنگ‌سازی میان شهروندان آن طور که باید و شاید توجه نشده است. متاسفانه اغلب مردم در خصوص چگونگی مشارکت در این طرح به خوبی توجیه نشده و آموزش درستی ندیده‌اند. بدیهی است بدون مشارکت مردم اجرای هیچ طرحی نتایج مطلوب را در پی نداشته و با شکست مواجه خواهد شد. وی ابراز کرد: بدون شک فرهنگسازی در این خصوص تنها از عهده شهرداری برنمی‌آید و ادارات و دستگاه‌های دیگر مثل آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات و ... نیز باید در این امر مشارکت فعالی داشته باشند تا بتوانیم فرهنگ تفکیک زباله از مبداء را در میان شهروندان به ویژه کودکان و نوجوانان درونی کنیم. این مسئول ادامه داد: در کنار موارد مذکور باید گفت از آنجایی‌ که تا کنون برای اجرای این طرح سازوکار قانونی خاصی تعریف نشده، نمی‌توان شهروندان را به مشارکت درآن وادار کرد. در حال حاضر شهروندان به صورت داوطلبانه و دلبخواهی در این طرح شرکت می‌کنند و مشمول بسته‌های تشویقی می‌شوند. این درحالی است که در کشورهایی پیشرفته تفکیک زباله از مبداء اجباری بوده و با کسانی‌ که پسماندهای تَر و خشک خود را جدا نمی‌کنند برخورد قانونی صورت گرفته و جریمه اعمال می‌شود. با این حال در این کشورها هم این طرح بازخورد 100 درصدی نداشته و در بهترین حالت 50 درصد عملیاتی شده است.
ضرورت اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء در شهرهای بالای 200 هزار نفر
وی اظهار کرد: تا سال 99 باید در تمامی شهرهای بالای 200 هزار نفر کشور طرح تفکیک زباله از مبداء به طور کامل اجرایی شود ولی در نگاه واقع بینانه باید گفت این اتفاق بعید به نظر می‌رسد. وی افزود: نگاه جهانی به بحث تفکیک زباله از مبداء در حال تغییر است و کشورهای توسعه یافته به سمت استفاده از خطوط مدرن پردازش زباله پیش می روند. با این روش زباله‌های تَر و خشک در همین خطوط جداسازی شده و دیگر نیازی به مشارکت شهروندان نیست. نصیری ابراز کرد: استفاده از روش نوین تفکیک زباله در ایران نیازمند تدوین قوانین شفاف، بهبود و استاندارد سازی تولید و نظام بسته بندی کالا و همچنین تعریف ساز و کار مشخص برای واحدهای تولیدی جهت تقبل بخشی از هزینه‌های این نوع تفکیک هستیم. وی ادامه داد: علاوه براین باید هزینه جمع آوری، حمل نقل و تفکیک زباله از شهروندان هم به صورت واقعی گرفته شود تا از این طریق حجم تولید زباله هم کاهش یابد.
اگر زباله‌های شهر یک روز در میان جمع آوری شود...
این مسئول با اشاره به تجربه برخی شهرها در اجرای طرح تفکیک زباله از مبداء ابراز کرد: در برخی شهرها مثل شیراز، بندرانزلی و یزد زباله‌ها را یک روز در میان جمع آوری می‌کنند که این کار فرصت کافی به شهروندان برای تفکیک زباله های خشک از تر را می‌دهد. وی اظهار کرد: درکرجی که روند جمع آوری زباله ها شب به شب انجام می‌شود حتی اگر شهروندان پسماندها های خود را تفکیک کرده باشند هم ناچارند کیسه هایی زباله های تر و خشک را با هم در سطل زباله قرار دهند. متاسفانه در اکثر مناطق شهر مخزن زباله های تر از خشک جدا نیستند و این باعث می‌شود خروجی طرح تفکیک زباله از مبداء ملموس احساس نشود.
صرفه جویی هزار تومانی برای دفن هر تن زباله
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به واگذاری سیستم حمل و دفن زباله به بخش خصوصی اشاره کرد و توضیح داد: با این اقدام در طول سه سال حدود 16 میلیارد تومان به نفع سازمان پسماند صرفه جویی می‌شود . وی اظهار کرد: از سال‌گذشته تا کنون برای دفن هر تن زباله درمرکز حلقه دره هزار تومان کمتر هزینه می‌شود. هر چند هزار تومان برای دفن یک تن زباله مبلغ ناچیزی به نظر می‌رسد ولی با توجه به حجم بالای تولیدپسماند در کرج، سالانه مبلغ قابل توجهی در هزینه‌های سازمان صرفه جویی خواهد شد. نصیری در ادامه به وضعیت تولید شیرابه در مرکز دفن زباله حلقه دره اشاره کرد و گفت: هر ثانیه 4 لیتر شیرابه به شیرابه‌های مرکز دفت زباله حلقه دره اضافه می‌شود. طبق بررسی‌های صورت گرفته، پیش بینی می‌شود در حال حاضر 100 هزار متر مکعب شیرابه در مرکز دفن زباله حلقه دره وجود داشته باشد.
شیرابه‌های حلقه دره به آب‌های زیرزمینی نفوذ نکرده است
نصیری با اشاره به اینکه این شیرابه‌ها به منابع آب‌های زیرزمینی نفوذ نکرده‌اند؛ ابراز کرد: آزمایشات انجام شده نشان می‌دهد جنس و بافت خاک در منطقه حلقه دره نفوذ ناپذیر است و همین باعث شده شیرابه‌ها به منابع آب‌های زیرزمینی نفوذ نکنند. این مسئول با بیان اینکه یکی از راه‌های خلاصی از شیرابه‌ها تبخیر با نور خورشید است؛ افزود: خوشبختانه تابستان امسال بخش زیادی از این شیرابه‌ها در معرض نور خورشید تبخیر شده است. وی اظهار کرد: تنها ایراد تبخیر شیرابه‌ها از طریق نور خورشید بوی نامطبوعی است که در فرایند تبخیر در فضا متساعد می‌شود.
تولید مصالح ساختمانی از شیرابه
نصیری با اشاره به این‌که در حال رایزنی برای تولید مصالح ساختمانی از شیرابه‌ها هستیم، گفت: چند شرکت در این خصوص اعلام آمادگی کرده‌اند که در حال بررسی صلاحیت آن ها و استانداردهای محصولات نهایی آن ها هستیم. وی افزود: این شرکت‌ها امکان تولید مصالح ساختمانی از جمله جدول، سنگ فرش و ... را دارند و اگر این بررسی‌ها به توافق و قرارداد ختم شود بخشی از نیاز شهر در این خصوص تأمین می‌شود.
نگهداری از 350 قلاده سگ بی صاحب در پناهگاه حلقه دره
سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج در بخش دیگری از صحبت‌های خود به وضعیت پناهگاه سگ های بلاصاحب حلقه دره اشاره کرد و افزود: در گذشته ظرفیت مرکز قرنطینه یا پناهگاه سگ‌های بلا صاحب حلقه دره هزار قلاده بود ولی برای بالا بردن کیفیت نگهداری از این حیوانات ظرفیت کاهش یافته و حالا به 350 قلاده رسیده است.وی ادامه داد: 70 درصد از هزینه سگ‌هایی که به این مرکز انتقال داده می‌شوند را شهرداری و 30 درصد مابقی را سمن‌ها و گروه‌های مردم نهاد تامین می‌کنند. وی با اشاره به این‌که اکیپ‌های فعال این سازمان به طور مستمر سگ‌های بلاصاحب را از سطح شهر جمع آوری می‌کنند، اظهارکرد: در حال حاضر چهار اکیپ در سطح مناطق 10 گانه کرج برای جمع آوری سگ‌های بلاصاحب فعالیت می‌کنند. این مسئول با اشاره به عقیم سازی سگ‌های بلاصاحب کرج ابراز کرد: در تلاش هستیم سگ‌های بلاصاحبی که به این مرکز منتقل می‌شوند را عقیم سازی تا از این طریق از افزایش تعداد آن ها جلوگیری کنیم. نصیری ادامه داد: هزینه عقیم سازی هر قلاده سگ حدودا 150 هزار تومان است که اگر قرار باشد تمامی سگ‌های بلاصاحب شهر عقیم سازی شوند، اعتبار زیادی لازم است. سرپرست سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج توضیح داد: برای کاهش هزینه ها قراردادهایی با انجمن‌های مردم نهاد منعقد می‌شود تا اعضای این انجمن ها نسبت به زنده گیری، مشارکت در عقیم سازی و انتقال سگ‌ها به مرکز حلقه دره مشارکت کنند. وی اظهار کرد: سگ‌هایی‌که عقیم سازی می‌شوند به نسبت بقیه آرام تر بوده، تمایل چندانی به زندگی‌ گروهی نداشته و کمتر به مردم حمله ور می‌شوند. نصیری در پایان با اشاره به ضرورت مشارکت مردم در اجرای طرح‌های مختلف این سازمان گفت: شهروندان کرجی در طول سال‌های‌گذشته ثابت کرده اند که همواره در کنار مسئولان بوده و آن ها را در اجرای طرح‌های مختلف تنها نگذاشته اند. مردم مهمترین سرمایه این شهر هستند و مدیریت شهری بدون وجود شهروندان معنایی ندارد.

المیرا دادمهر