مدیریت بحران یا بحران مدیریت؟!
سپیدارآنلاین: گروه شهری
اگرچه حضور خالصانه و بی دریغ مدیریت شهری در حوادث اخیر، بار بزرگی از دوش دیگر مسئولان شهری و استانی برداشت و سبب شد ساکنان با سرعت بیشتری به زندگی عادی خود در مناطق حادثه دیده بازگردند، اما همه این وقایع هشداری بود تا مسئولان به خوبی دریابند که استان برای مقابله با حوادث غیرمترقبه از آمادگی و امکانات مناسب برخوردار نیست.
بارش باران که نعمتی الهی است امسال با بی تدبیری برخی ارگان ها و عدم رسیدگی به موقع به نیازها و دغدغه های منطقه، به سیلی خانمان برانداز برای عده ای از ساکنان البرز تبدیل شد؛ رویدادی که در ابتدای سال، بیش از سه هزار کامیون گل و لای را به سطح شهر آورد و در هفته های اخیر، برخی اهالی روستای سیجان را داغدار و خسارات مالی فراوانی به ساکنان این روستا و نیز بخشی از ساکنان شهر کرج که در بافت های فرسوده و مناطق حاشیه پارک چمران سکونت داشتند، وارد آورد.
سیل بندهایی که فراموش شده اند
آنچه در ابتدای سال رخ داد و گل و لای را از سطح کوه های بالادست به سمت مناطقی از شهر بویژه خیابان طالقانی شمالی کشاند، علتی جز پر بودن سیل بندها در کوه های عظیمیه نداشت؛ اقدامی که اداره کل آبخیزداری و منابع طبیعی باید از مدت ها پیش و در پی هشدارهای شهرداری به این دستگاه، انجام می داد اما متاسفانه عدم توجه به هشدارها سبب تحمیل هزینه های بسیاری به شهر، شهروندان و مدیریت شهری شد. همچنین بنا به گزارشی که سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج در نخستین کارگروه تخصصی پدافند غیرعامل مدیریت شهری در روز گذشته ارائه داد؛ میزان بارندگی در روستای سیجان برابر با 12.3 میلیمتر و در روستای کندر 23.2 میلیمتر بود که بارندگی روستای سیجان به مدت 10 دقیقه و روستای کندر به مدت هفت دقیقه بوده است. بارشی که سیجان را با بحرانی تلخ به نام سیل مواجه کرد و ضمن به بار آوردن خسارات فراوان، موجبات مرگ عده ای از هموطنان را رقم زد اما در روستای کندر، خسارات چندانی به جای نگذاشت و علت آن نیز موضوعی جز عدم احداث سیل بند نبود در یکی و وجود آن در دیگری نبود. با این همه مدیریت شهری کرج پیش و بیش از همه مسئولان در این حادثه حضوری پررنگ داشت و با حضور در ساعات اولیه وقوع رویداد در محدوده آسیب دیده، اقدام به کمک برای نجات شهروندان و خارج کردن اجساد از محل عبور سیلاب کرد؛ به طوری که دیگر مجموعه های خدمات رسان و مسئولان استان یا در محل حاضر نبوده یا با امکانات کامل به نقاط آسیب دیده مراجعه نکرده بودند.
آسیب تعدد دستگاه ها و بخش های تصمیم گیر و عملیاتی در حوادث
معاون خدمات شهری شهرداری کرج در این جلسه که به ریاست رئیس کمیسیون عمران و کمیته پدافند غیرعامل در سالن جلسات شورای اسلامی شهر برگزار شد، در تشریح مشکلات موجود در مسیر کمک رسانی به حادثه دیدگان، گفت: در حالی که تیم های عملیاتی و امداد و نجات شهرداری و مسئولان این دستگاه با دستور مستقیم شهردار، به رغم خارج بودن محل حادثه از محدوده خدمات رسانی قانونی شهرداری کرج، در ساعات اولیه وقوع سیل به محل عزیمت کردند اما نزدیک به دو ساعت و نیم وقت صرف شد تا نیروهای راهداری، هماهنگی های لازم برای ورود ما و نیروها را به محل صورت دهند! حسن مدیر روستا اظهار داشت: این امر وقت زیادی از خدمت رسانی را از نیروهای ما گرفت؛ این نشاندهنده عدم هماهنگی و همکاری بخش های مختلف استان در موارد بحران است. این معاون با تاکید بر اینکه در چنین مواردی، مدیریت واحد و یکپارچه از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و همه دستگاه ها باید توسط یک تیم واحد مدیریت شوند، خاطرنشان کرد: متاسفانه تعدد تشکل ها و مجموعه های مرتبط با حوادث غیرمترقبه و پدافند غیرعامل در استان به جای عملکرد مطلوب و موثر موجب تشتت و در هم ریختگی اقدامات و تصمیمات می شود.
تدوین سند آسیب شناسی بحران در کرج
مدیرعامل سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرج نیز با بیان اینکه مدیریت بحران در زمان حادثه به بحرانِ مدیریت تبدیل می شود، اذعان داشت: باید بتوانیم از تجربه های این چنینی در ساماندهی به برنامه ریزی ها و تدابیر پدافند غیرعامل بهره برداری کنیم و نگذاریم حوادث تلخی مشابه این تکرار شود. در همین راستا، معاون خدمات شهری شهرداری کرج از اقدامات این معاونت و سازمان های زیرمجموعه آن در حوزه پدافند غیرعامل خبر داد و مهمترین فعالیت این بخش که برای نخستین بار در استان انجام گرفته است را تهیه سند آسیب شناسی بحران در کرج عنوان کرد.
مدیرروستا اذعان داشت: در این سند تمامی محدوده های خطر و نقاط حادثه خیز، امکانات، تجهیزات، آسیب ها و دستگاه های مسئول شناسایی شده و مورد بررسی قرار گرفته است تا از این پس تصمیم گیری ها و برنامه ریزی های شهری با اتکاء به این سند صورت پذیرد.
تحسین مانع تحلیل نشود!
رئیس کمیته پدافند غیرعامل و رئیس کمیسیون شورای اسلامی شهر کرج نیز در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری مدیریت شهری کرج، ضرورت برپایی این جلسه را آسیب شناسی و بهره گیری از تجربیات سیل های اخیر در منطقه عنوان کرد و گفت: بازخوانی نقش مدیریت شهری در پیشگیری و کنترل حوادث غیرمترقبه کمک شایان توجهی به کاهش آسیب های ناشی از این رویدادها خواهد داشت.
حجت الله غلامرضایی اضافه کرد: این جلسه با همین رویکرد و با حضور اعضای کمیته پدافند غیرعامل و رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی شهر برگزار شد تا تعدادی از مدیران و مسئولان مدیریت شهری دخیل در امر امدادرسانی به رویدادهای اخیر، تجربیات خود در این زمینه را بازگو کنند. وی ضمن تقدیر از شهرداری کرج بویژه معاونت خدمات شهری، سازمان های خدمات موتوری و آتش نشانی برای خدمات رسانی به نقاط آسیب دیده و ساکنان روستاهای سیل زده، اضافه کرد: اگرچه سیلاب در محدوده قانونی خدمات دهی شهرداری کرج نبود اما وظیفه شرعی و انسانی ایجاب کرد که این دستگاه خدمات رسان، حضوری بسیار فعال و موثر در حادثه داشته و یکی از قوی ترین امدادرسانی ها را نسبت به دیگر دستگاه های امدادی و خدماتی استان به مردم داشته باشد.
غلامرضایی به حادثه آتش سوزی اخیر در منطقه مهرشهر که موجب بروز خطر برای 180 نفر از ساکنان خیابان لادن شده بود نیز اشاره کرد و عملیات امدادرسانی سازمان آتش نشانی و نجات جان همه این افراد توسط نیروهای جان برکف این بخش را قابل تحسین و بسیار ارزشمند خواند. وی در پایان اذعان داشت: اگرچه همه دستگاه های استان پس از آگاهی یافتن از نحوه حضور مدیریت شهری در حوادث اخیر از این نهاد خدماتی تقدیر کرده اند اما تحسین ها نباید مانع از آسیب شناسی رویداد و بررسی نقاط ضعف و قوت مدیریت شهری و دیگر دستگاه های شهر و استان در مقابله با حوادث طبیعی و غیرطبیعی شود.