پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در جمهوری اسلامی ایران روزهای 18 الی 24 مهرماه هر سال به نام هفته سلامت روان نامگذاری شده است و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، در همین راستا برنامه هایی را در جهت استفاده حداکثری از این ایام در دستور کار قرار داده است.شعار روز جهانی سلامت روان امسال "سلامت روان برای همه، سرمایه گذاری بیشتر، دسترسی بیشتر، برای همه، همه جا " انتخاب شده است.
با توجه به شرایط کنونی که جهان در حال گذار از یکی از سخت ترین بحران های حوزه سلامت که همان پاندمی ویروس کرونا یا بیماری کوید 19 می باشد. بدون تردید عوارض و آسیب های به جامانده از این بحران، تاثیرات شگرفی بر تمام ابعاد زندگی انسان ها از جمله وضعیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگ، سیاست و سبک زندگی آنها خواهد گذاشت. از این رو توجه و تمرکز جدی بر آموزش و ارتقای سواد سلامت روان، توانمند سازی و تاب آوری احاد جامعه، برنامه ریزی دراز مدت و سرمایه گذاری در حوزه ی سلامت روانی اجتماعی، نه تنها یک ضرورت است، بلکه یک وظیفه انسانی است که به تعبیری مصداق بارز عدالت در سلامت است. در پاسخ به نیاز جمعیت عمومی برای مدیریت بحران کرونا در این مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت تا با کاهش استرس ، سیستم ایمنی خود را تقویت کرده و به این شکل از خود و عزیزانمان در مقابل ویروس کرونا ( کوید 19) محافظت نماییم.
ترس از کرونا خوب است یا بد ؟
ترس یک واکنش طبیعی به خطری مشخص است. اضطراب، ادامه مشغول بودن ذهن و احساس نگرانی عمومی در مورد امکان بروز عواقب نامطلوب است. نبودن هرگونه ترس یا اضطرابی غیر عادی و خطرناک است چون ما را از تلاش برای پیشگیری از خطر باز می دارد.
درمورد ویروس کرونا،کسی که کاملا بی خیال و بدون اضطراب باشد، دستورات بهداشتی را رعایت نمی کند. مثلا دستهای خود را به طور مرتب نمی شوید، ماسک نمی زند و هنگام برخورد با افراد فاصله را رعایت نمی کنند. حتی گاهی ممکن است بگویند"من از چیزی نمی ترسم". چنین برخوردی شجاعت نیست و نه تنها به خود فرد بلکه به اطرافیان خود او و جامعه اطرافش هم لطمه می زند. گاهی دیده شده است افرادی که آلوده به بیماری شده اند اهمیت آنرا انکار میکنند و حتی عفونت را به دیگران منتقل می کنند.
از طرف دیگر، اگر کسی در وحشت دایم از مبتلا شدن به کرونا به طور دایم دچار حالت هراس باشد و نتواند یک لحظه از این وحشت خلاص شود نمی تواند امور روزمره خود را پیش ببرد. پیش بینی های منفی در مورد آینده ذهن او را آزاد نمی گذارد. این چنین حالتی هم می تواند به خود او و هم به دیگران آسیب بزند. ممکن است به علت پایین آمدن تمرکزش نتواند دستورات بهداشتی را درست اجرا کند.
ممکن است حتی فراموش کند با خودش دستمال کاغذی بردارد ، متوجه تماس خود با اشیای آلوده نشود و به علت اضطراب دست به صورت و لبهایش ببرد یا ناخن های آلوه اش را بجود و... تحقیقات علمی نشان داده است که استرس بیش از حد ایمنی و مقاومت انسان را در مقابل عفونت ضعیف تر می کند.
نتیجه: نه بی ترسی ، نه هراس شدید از کرونا نگرانی معتدل و معقول بهترین حالت ذهنی برای رفتار خونسردانه بهداشتی و کمک به خود و دیگران است.
چگونه بر هراس از کرونا غلبه کنیم؟احساس ترس هنگامی سراغ ما می آید که احساس کنیم در معرض خطر هستیم. این ترس هنگامی شدید می شود که احساس کنیم هیچ راه حلی برای دفاع از خود نداریم. ادامه ی چنین وضعیتی استرس را به حدی خواهد رساند که فرد احساس " درماندگی " کند.
آیا ما دفاعی در مقابل کرونا داریم ؟
بله، خود ما می توانیم نقش مهمی در کنترل بیماری داشته باشیم. اگر بتوانیم آگاهی خود را برای محافظت از خود بیشتر کنیم و مطابق آن عمل کنیم استرس ما کاهش خواهد یافت. درست است که هنوز واکسن ضد کرونا در حال ساخت است و درمان های بسیار موثر آماده نشده است. ولی ما روش های موثری برای پیش گیری داریم و در صورت مبتلا شدن هم می توانیم به بهبود امیدوار باشیم در واقع بیشتر افراد آلوده شده علامتی ندارند و اکثر افراد مبتلا شده هم بهبود پیدا می کنند. در سطح جامعه نیز این وضعیت گذرخواهد بود ودر نهایت مانند همه گیری های پیشین کنترل خواهد شد.ابزار موثر ما خودمراقبتی است.خودمراقبتی نوعی احساس واقع بینانه ی کنترل در انسان ایجاد می کند که سطح استرس را پایین می آورد .آگاهی دادن به دیگران نیز میتواند هم از گسترش همه گیری پیشگیری کند و هم استرس خودتان را کاهش دهد. به خصوص، وقتی اصول ساده ی خودمراقبتی را به افراد خانواده ی خود آموزش دهید، خطر آلودگی از طریق آن ها را نیز کاهش می دهید و نگرا نی شما از سرنوشت عزیزانتان کاهش خواهد یافت.نتیجه: بهترین راه برای کاهش هراس از کرونا، افزایش آگاهی نسبت به بیماری، خودمراقبتی و آموزش اطرافیان برای مراقبت از خود است .
بهناز احمدی – کارشناس سلامت روان مرکز بهداشت غرب کرج