یزد؛ شهری کهن، جاری در بستر تاریخ
سپیدارآنلاین: گروه گفتگو
یکی از مهمترین ویژگی های شهر یزد بافت تاریخی این منطقه قدیمی است که به رغم گذر ایام و تغییر چهره بسیاری از نقاط و شهرهای کشور از شیوه و بافت سنتی به مدرن، همچنان مقید و متعهد به ساختار قدیمی خود، هنجارهای فرهنگی اش را از تهاجم فرهنگ های دیگر حفظ کرده است.
این بافت تاریخی آنچنان که لهجه شیرین یزدی را برای ساکنانش به خوبی زنده نگه داشته، باعث شده است علاقمندان و گردشگران بسیاری سالانه به این شهر مراجعه کرده و از نقاط دیدنی و تاریخی آن دیدن کنند. اما حفظ بافت تاریخی و سنتی یک منطقه در حالی که میزان مهاجرت بالایی را هم به خود اختصاص داده باشد، کاری دشوار و حتی در برخی نقاط کشور خارج از توان مسئولان آن است؛ چرا که با ورود انواع سلایق در ساخت و ساز و ورود دست هایی غیرحرفه ای به عرصه ساختمان سازی، ساختار شهرها در حال دگرگونی و در مواردی می توان گفت پریشانی است. در چنین احوالی، استفاده از تجربه شهری چون یزد که از نام آن فرهنگی غنی با مردمی متدین و اثرگذار در عرصه تاریخی به ذهن متبادر می شود، می تواند بسیار راهگشا و کارآمد باشد. در این زمینه شهردار شهر تاریخی یزد با حضور در دفتر معاون فرهنگی ورزشی و اجتماعی شهرداری کرج، پاسخگوی بخشی از پرسش های خبرنگار پایگاه خبری مدیریت شهری ایران کوچک در این حوزه بود. محمدرضا عظیمی زاده که به دعوت سیدعلی اکبر میروکیلی در دفتر معاون فرهنگی شهردار کرج حضور یافته بود یکی از مهمترین شاخصه های شهر یزد؛ پایتخت مهندسی فرهنگی کشور را بافت تاریخی زنجیره ای این منطقه خواند که دست نخورده باقی مانده و بخش هایی از آن با تغییر کاربری به هتل ها و رستوران های سنتی منطبق با ویژگی های معماری این شهر احداث شده است. اقدامی که نه تنها به توسعه اقتصاد شهری می انجامد بلکه در کنار حفظ بافت تاریخی، رغبت عمومی را به فضاهای سنتی و قدیمی مضاعف می کند. وی گفت: جمعیت یزد در سال های آغازین انقلاب اسلامی ایران 140 هزار نفر بود که با گذشت بیش از سی سال از انقلاب، این رقم نزدیک به چهار برابر یعنی حدود 515 هزار نفر شده است. این نشان می دهد شهر یزد در موضوع مهاجرت پذیری برجسته می باشد که بخشی از آن تحت تاثیر وجود صنایع شهر یزد همچون فولاد و به دنبال وجود فضای کسب و کار و اشتغال در این شهر شکل گرفته است. این مسئول، وسعت یزد را حدود 12 هزار هکتار عنوان کرد که دارای محدوده شهری گسترده با تراکم جمعیت پایین است؛ در عین حال 720 هکتار از این شهر را بافت تاریخی تشکیل می دهد که شاخصه بارز آن بافت تاریخی زنجیره ای و دست نخورده است که همچنان رگ های حیات و زندگی در آن جاری و ساری است.
تاریخی که به تاریخ نخواهد پیوست
نحوه تبعیت مردم از معماری قدیمی و شیوه تشویق و ترغیب آنها به ادامه روال سنتی بافت شهر، موضوع پرسش دیگری بود که از شهردار یزد سوال کردیم. وی با بیان اینکه یزد با همین بافت تاریخی و فضای سنتی، رتبه سوم گردشگری را به خود اختصاص داده است، اذعان داشت: تعلق خاطر مردم به محلات قدیمی یزد بسیار زیاد است. همچنین یکی از شاخصه های جدی و اصلی این شهر بناهای مذهبی آن است که همه به صورت یکسان احداث شده و عزاداری های خاص این شهر متناسب با همین بافت و معماری صورت می گیرد. همین یکی از عوامل گسترش و علاقمندی مردم به ادامه بافت تاریخی یزد است. شهردار یزد، به راهکارهایی نیز که برای تقویت این بافت از سوی مسئولان دستگاه های مختلف اندیشیده شده نیز اشاره کرد و بیان داشت: شهرداری و میراث فرهنگی یزد در اقدامی مشترک، به ارزشمندسازی بافت تاریخی شهر همت گماشتند. به طوری که بهای زمین در بافت افزایش یافت تا نگرش مردم به این منطقه تغییر کند. عظیمی زاده، تاکید کرد: شهرداری در این بافت تاریخی رقمی معادل 10 میلیارد تومان هزینه کرده که این نشان می دهد همت و عزم بالایی برای ارتقای نظام معماری سنتی شهر در مسئولان شهری وجود دارد. به گفته وی، تلاش ما برای ارتقای اهمیت و جایگاه فضای سنتی و قدیمی شهر یزد به گونه ای است که در شورای بافت تاریخی یزد، سال 95 را به عنوان سال خوشامدگویی به یزد نامگذاری کرده ایم تا از این طریق به جذب و جلب گردشگران بیشتری دست پیدا کنیم. عظیمی زاده با اشاره به اینکه حدود سه هزار و 400 اثر تاریخی ثبت شده در استان یزد وجود دارد، اضافه کرد: در کنار این اقدامات، پرونده ثبت جهانی بافت تاریخی یزد در یونسکو نیز پیگیری می شود تا این منطقه را در تاریخ جهانی به ثبت برسانیم.
سقف بناهای یزد متجاوز از 20 طبقه نیست
این مسئول با تاکید بر اینکه در یزد رفیع ترین ساختمان ها از 20 طبقه تجاوز نمی کند و اجازه نمی دهیم ساختار شهر دستخوش تحولات سنگین معماری و در هم ریختگی بصری شود، خاطرنشان کرد: ما در یزد برخلاف بسیاری از شهرهایی که دارای یک طرح تفصیلی هستند، سه طرح تفصیلی داریم که یکی از آنها برای بافت جدید، دیگری برای بافت فرسوده و یکی از آنها به بافت تاریخی اختصاص دارد.
وی در پایان گفته های خود به انعقاد تفاهم نامه خواهرخواندگی بین شهرهای تبریز، اصفهان و یزد اشاره کرد که پایه و اساس این مشارکت، آثار ارزشمند و میراث فرهنگی مادی و معنوی است که در هر سه منطقه وجود دارد و سبب پیوستگی این شهرها با یکدیگر می شود. لازم به ذکر است با پیشنهاد پایگاه خبری مدیریت شهری کرج که با توجه به جمعیت بالای یزدی ها در شهر کرج مطرح شد، رایزنی های اولیه برای برگزاری هفته فرهنگی شهر یزد در کرج و عکس آن بین شهردار یزد و معاون فرهنگی ورزشی و اجتماعی شهر کرج انجام گرفت.