پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

پژوهشگر و البرز پژوه با اشاره به پیشینه تاریخی فعالیت های فرهنگی در این استان گفت: سابقه فرهنگی این استان با وجود افراد سرشناس در حوزه نشر کتاب درخشان است.
دکتر حسین عسکری با اشاره به اینکه 20 تا 26 آبان هفته کتاب و کتابخوانی در تقویم کشور نامگذاری شده ، افزود: این هفته ، زمان مناسبی است تا افتخارات فرهنگی و تاریخی استان البرز در حوزه کتاب و کتابخوانی مورد توجّه و بازخوانی قرار گیرد. وی گفت: براساس اسناد تاریخی، بنیانگذار نخستین کتابخانه عمومی شهر زنجان در روزگار قاجار، یک فقیه البرزی به نام آیت الله ملاعلی قارپوزآبادی زنجانی (درگذشت 1290قمری) است. عسکری ادامه داد: از ملاعلی در متون تاریخی با عنوان هایی همانند «ملاعلی قزوینی»، «فاضل قزوینی» و «قزوینی زنجانی» نام برده شده است. بنا به نقل قدما و معتمدان، ملاعلی به جهت مخالفت با خان وقت منطقه ساوجبلاغ در روزگار قاجار و تأیید نکردن رفتارهای او، به شهر زنجان مهاجرت کرد و آغازگر خدمات ماندگار علمی، فرهنگی و اجتماعی در آن شهر شد. وی گفت: او از جمله فقیهانی است که علیه فئودالیسم فتوا داده و آن را مغایر با فقه اسلامی می دانست. پیش از سفر مرحوم ملاعلی به شهر زنجان، آن شهر پرجمعیت، حوزه علمیّه قابل توجهی نداشت. این پژوهشگر اظهار داشت: پس از مهاجرت مرحوم ملاعلی تأسیس حوزه علمیه زنجان را در سرلوحه کار خویش قرار داد و در سال 1284ق با ساخت مدرسه علمیّه چهل ستون در مرکز شهر زنجان، این کمبود را برطرف کرد. وی گفت: هم اکنون این مدرسه در بازار کفاشان قرار داشته و از آثار تاریخی دوره قاجاریه به شمار می آید، حجره های این مدرسه در گِرداگرد صحن مسجدی به همین نام شکل گرفته اند.وی اظهار داشت: از دیگر سو، او در آن شهر به آموزش و هدایت مردم مشغول شد و تدریس کتاب های دینی را نیز در پیش گرفت به گونه ای که شهرت او افزون گشته و مرجعیتش فراگیر شد. وی گفت: در همین راستا، بسیاری از اهالی آذربایجان، همدان، قفقاز و زنجان از او تقلید فقهی کرده و به فتواهایش عمل می کردند. عسکری بیان کرد: مرحوم ملاعلی در سال 1284قمری (همزمان با حکومت ناصرالدین شاه) کتابخانه مسجد چهل ستون زنجان را تأسیس کرد که به نوعی نخستین کتابخانه عمومی شهر نیز به شمار می ‌آید. او متولّد سال 1209 قمری روستای قارپوزآباد (صالحیه) از توابع شهرستان نظرآباد واقع در استان البرز است. «وقفنامچه کتب حاج رضا قلی» از جمله اسناد تاریخی این کتابخانه عمومی است که در آن واقف، قابلین انتفاع از کتاب های وقفی کتابخانه را بیان می‌کند. این وقف نامه به شماره 86209 و فهرست 9771 و شماره قفسه 973 کتابخانه مجلس شورای اسلامی نگهداری می‌شود. ملاعلی در حوزه علمیّه زنجان، شاگردانی در زمینه های مختلف تربیت کرد. آخوند ملا قربانعلی زنجانی مشهور به حجّت الاسلام (درگذشت 1328قمری) از رهبران نهضت مشروعه خواهی از آن جمله است. از مرحوم ملاعلی نوزده عنوان کتاب با موضوع فقه، اصول، تفسیر و ادبیّات عرب برجای مانده است.