پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: اکثر متخصصان کودک و نوجوان استفاده از گوشی‌های هوشمند پیش از ۱۰ تا ۱۲ سالگی را اصلا توصیه نمی‌کنند. چون کودکان در این سنین هنوز در حال تکامل مغزی هستند. از این رو قرار گرفتن در مقابل محتواهای نامناسب و حجم بالای اطلاعات در فضای مجازی می‌تواند بر رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی آنها اثر منفی بگذارد.
دکتر مریم شیری درباره استفاده ایمن کودکان از فضای مجازی اظهار کرد: به واسطه پیشرفت و عرضه تکنولوژی‌های جدید، کودکان با فضای مجازی و دستگاه‌های هوشمند بیش از گذشته در ارتباط هستند و این ارتباط، چالش‌ها و همچنین فرصت‌های بسیاری را برای آنها به همراه داشته است. اما یکی از مسائل مهمی که باید در نظر گرفته شود استفاده مناسب کودکان از این فضاست.
وی افزود: استفاده بیش از حد کودکان از این فضا می‌تواند باعث افزایش استرس، اضطراب، افسردگی و خطرات فعالیت آنلاین برای کودکان شود. همچنین می‌تواند عاملی برای کاهش توجه و تمرکز درسی، اختلال در خواب و افزایش خشونت در کودکان هم باشد.شیری ادامه داد: یکی از مواردی که والدین باید به آن توجه کنند تعیین سن مناسب برای استفاده از تلفن همراه و دسترسی به فضای مجازی است. اغلب توصیه می‌شود کودکان زیر ۸ تا ۱۰ سال از این ابزارها و فضا استفاده نکنند. این امر دلایل متعددی دارد از جمله تاثیری که فعالیت بیش از حد در فضای مجازی بر رشد شناختی و اجتماعی کودکان دارد و خطرات امنیتی و تاثیرات روانی که به دنبال ورود به بسترهای ناشناخته برای آنها در پی خواهد داشت.وی در ادامه بیان کرد: بنابراین والدین باید قبل از ورود و دسترسی کودکان به دنیای دیجیتال سطح رشد و پختگی ذهنی کودکان را ارزیابی کنند. چون بلوغ و آمادگی هر کودکی متفاوت است. با این حال اکثر متخصصان کودک و نوجوان استفاده از گوشی‌های هوشمند پیش از ۱۰ تا ۱۲ سالگی را اصلا توصیه نمی‌کنند. چون کودکان در این سنین هنوز در حال تکامل مغزی هستند. از این رو قرار گرفتن در مقابل محتواهای نامناسب و حجم بالای اطلاعات در فضای مجازی می‌تواند بر رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی آنها اثر منفی بگذارد. وی افزود: از طرفی کودکان در سنین پایین هنوز توانایی ارزیابی و تفکر انتقادی درباره اطلاعات دریافتی از فضای مجازی را نداشته و به راحتی می‌توانند طعمه اطلاعات نادرست، تبلیغات و محتوای نامناسب شوند. کودکان در سنین پایین آگاهی کافی برای مقابله با خطرات اجتماعی و امنیت فضای مجازی مثل آزار و اذیت آنلاین، دوستیابی‌های خطرناک و سوء استفاده افراد سودجو را ندارند.عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز گفت: فریب‌های آنلاین ممکن است تهدید جدی برای کودکان باشد و یا از طریق آنها اطلاع شخصی و خانوادگی را به سرقت ببرند. از طرفی در اختیار گذاشتن بدون نظارت ابزارهای دیجیتال ممکن است امکان دسترسی کودکان را به محتواهای نامناسب و مخرب فراهم کند.
وی در ادامه بیان کرد: موضوع دیگر اعتیاد به فضای مجازی است که استفاده بیش از حد و اعتیاد به آن می‌تواند در زمان رشد اجتماعی باعث کاهش تعاملات اجتماعی و همچنین فعالیت فیزیکی کودکان شود. بنابراین نظارت فعال و آموزش‌هایی برای استفاده ایمن از این فضاها بسیار حیاتی است.وی در مورد نشانه‌های اعتیاد به فضای مجازی گفت: برخی علائم وجود دارد که نشان می‌دهد کودکان در معرض خطرات آنلاین گرفته که والدین باید به آنها توجه کنند. ازجمله این موارد می‌توان به تغییرات الگوهای رفتاری نظیر اضطراب، افسردگی، افزایش خشونت و اختلال در خواب و کابوس‌های شبانه که مرتبط با تجربیات بازی یا فعالیت در فضای مجازی است، اشاره کرد.
شیری گفت: همچنین مخفی کردن فایل‌های شخصی، رمز عبورها و استفاده پنهانی از وسایل و ابزارهایی دیجیتال دور از دید و نظارت والدین، استفاده زیاد از حجم اینترنت، خریداری بیش از حد بسته‌های اینترنتی و تغییر در رفتارهای اجتماعی ممکن است نشان دهنده فعالیت آنلاین غیر ایمن کودکان در فضاها و اپلیکشن‌های مجازی باشد.وی درباره آگاهی بخشی به کودکان درباره فعالیت‌های آنلاین یادآور شد: آموزش به کودکان درباره اهمیت عدم اشتراک گذاری اطلاعات شخصی در فضاهای آنلاین، مراقبت و احتیاط در مقابل غریبه‌ها و گزارش هر گونه فعالیت مشکوکی که برای آنها اتفاق می‌افتد، مسائل مهمی هستند که باید والدین با آن توجه داشته باشند.وی با اشاره به راهکارهای فعالیت ایمن کودکان در فضای مجازی گفت: گفتگوی دو جانبه با کودک درباره مسائل و خطرات فعالیت آنلاین، اهمیت حفظ حریم خصوصی و گزارش اتفاقات از جمله راهکارهای مهم است. این گفتمان باید در سنین پیش از دبستان به عنوان زمانی برای آغاز آشنایی کودکان با مفاهیم اولیه ایمنی آنلاین انجام و تکرار شود.وی افزود: بهتر است این گفتگو بدون ایجاد نگرانی و با توجه به سطح درک کودکان انجام گیرد، البته برای آموزش ایمنی آنلاین منابع بسیاری مانند کتاب‌ها و وب سایت‌ها وجود دارد که والدین می‌توانند از آن استفاده کنند. والدین همچنین می‌توانند مثال‌های عینی و قابل تصور را برای آگاهی کودکان از این خطرات مطرح کنند تا موضوع برای آنها قابل درک باشد.عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی بیان کرد: والدین باید مهارت‌های ورود به فضای دیجیتال مثل قوانین، رمز عبور، تشخیص پیام‌ها و لینک‌های مخرب و اهمیت به روزرسانی نرم افزارها را به کودکان آموزش دهند. کودکان باید حریم خصوصی خود را حفظ کرده و وظیفه والدین است که آن را به کودکان آموزش دهند.
وی افزود: کودکان باید بدانند اطلاعات و عکس‌های شخصی نباید در فضای مجازی به اشتراک گذاشته شود و این تصور را نباید داشته باشند که با پاک کردن این اطلاعات رد پای آنها هم از فضای مجازی پاک خواهد شد. بلکه باید به آنها آموخت که این اتفاق در فضای مجازی نمی‌افتد و هر محتوایی که به اشتراک می‌گذارند، رد آن در فضای مجازی باقی مانده و از طرف افراد سودجو قابل بازیابی است.شیری خاطر نشان کرد: خانواده باید قراردادهای خانوادگی را در ارتباط با اینترنت و تلفن همراه که شامل تعیین زمان مجاز، نحوه رفتار مسئولانه در استفاده از فضای مجازی وضع کرده و به آن پایبند باشند. همچنین والدین باید الگویی برای رفتار آگاهانه در فضای مجازی و آنلاین برای کودکان باشند. استفاده از ابزارهای کنترل گر که برای والدین قابل استفاده باشد، در این زمینه برای محدود کردن دسترسی کودکان هم مفید است.