پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

کافی است کلمه انتخابات را در گوگل جستجو نمایید بلافاصله با بیش از 10میلیون موضوع در همین رابطه روبرو می شوید که خواندن بعضی از آنها بسیار جای تاسف دارد. مثلا همین یکی دو روز گذشته یکی از نمایندگان مجلس به نقل از وعده های انتخاباتی یک نامزد گفته بود که اگر به من رای بدهید آب و برق و آرد عشایررا مجانی و همه جاده های روستاها را آسفالت دو بانده خواهم کرد!چشم و گوش مردم در ایام انتخابات با چنین وعده هایی نا آشنا نیست. در آستانه انتخابات به همان اندازه که غیبت نمایندگان در صحن مجلس زیادتر می شود، حضور آنها برای سرکشی به حوزه ها و خدمت رسانی بیشتر! به مردم هم افزایش می یابد.با نزدیک شدن به موسوم انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی، رایزنی های گروه های سیاسی، تحرکات انتخاباتی جریان ها، برنامه ریزی های مسئولان اجرایی و نظارتی هم بیشتر و بیشتر می شود. موضوع انتخابات از جمله مفاهیم یا پدیده هایی است که از زوایای گونان گون درباره آن می گویند و می نویسند.
فارغ از جنبه های مختلف سیاسی و اجتماعی این موضوع – که در جای خود قابل تامل و تدبر است- یکی از مسایل مرتبط با آن در جامعه ایران شکل و شیوه های تبلیغات انتخاباتی و تلاش برای کسب رای است .کاندیداهای از راه رسیده هم برای اینکه از گردونه رقابت عقب نمانند در دادن وعده های مختلف عمرانی و فرهنگی و اقتصادی گوی سبقت از هم می ربایند.
شرح این قبیل وعده وعیدها از طرف کاندیداها و سفره های پهن شام و ناهار بخصوص در شهرستانها، حکایت مثنوی هفتاد من کاغذ است که البته همه با آن آشنایند و از چند و چون آن نیز باخبرند. آنچه اما جای تامل دارد اینکه در طول دوره های گذشته هیچ اراده ای برای رفع این معایب دیده نشده و همان اتفاقات و وقایعی که مثلا در آستانه انتخابات مجلس چهارم صورت می گرفته در آستانه انتخابات مجلس نهم هم دارد انجام می شود. تاسف بار تر اینکه خود نمایندگان مجلس هم نسبت به این کیفیت تبلیغات و رای آوری آگاه تر از مردم هستند و بخشی از آنها هم متوسل به همین شیوه ها می شوند.
این در حالی است که چه به لحاظ قانونگذاری و چه به لحاظ فرهنگی و شخصی، نمایندگان مجلس باید در اصلاح این بخش از فرهنگ سیاسی نادرست پیش قدم باشند.
این البته به مجلس ختم نمی شود و سایر دستگاها و نهادهای دیگر هم که می توانند در جهت عقلانی کردن بیشتر انتخابها کمک کنند، چندان توجهی به این مساله ندارند و در آستانه انتخابات آنها هم برای پیروزی طیف و حزب و نامزد مورد حمایت خود به همین رفتارهای عوام فریبانه و توده ای شورانگیز فاقد شعور متوسل می شوند.
برای نمونه اگر در رسانه فراگیری مثل صداو سیما وظایف و اختیارات نمایندگان مجلس به درستی تبیین و تشریح شود، آنوقت خود مردم خواهند فهمید که بسیاری از وعده های نامزدها اساسا غیر عملی و غیر قابل تحقق است چرا که جزو وظایف و اختیارات آنها نیست. آیا وظیفه نماینده مجلس است که برای فلان روستا جاده بسازد، یا آب و برق آنها را تامین کند؟ تامین شغل برای بیکاران یک شهرستان بر عهده نماینده آن حوزه انتخابیه است؟ ... اگر قرار باشد این وظایف و مسئولیت ها را نمایندگان مجلس انجام دهند پس نمایندگان دولت ( استانداری ها و فرمانداری ها) چه وظایفی بر عهده دارند.
بر اساس محتوای اصول مربوط به مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی ( اصل 62 تا 90 ) مهمترین وظایف مجلس در دو بخش قانونگذاری و نظارت تعریف شده که هر دو بعد هم جنبه ملی و نه محلی و منطقه ای دارد.
با وجود صراحت مسئولیت ها و شرح وظایف مجلس در قانون اساسی، اما در طول دوره های گذشته برخی انتظارات و عرفهای غلط درباره وظایف نمایندگان مجلس جا افتاده که مسئولیت های ملی آنها را به سطح انجام امور محلی و منطقه ای تقلیل داده است. نماینده به جای نگاه کلان به مسایل کشوری و نشان دادن اهتمام خود به امور ملی در قالب حضور فعال در قانونگذاری و نظارت بر عملکرد دستگاههای دیگر، توجه خود را صرف مسایل اجرایی حوزه انتخابیه می کند که اساسا ارتباط قانونی به او ندارد.
تمرکز و توجه به این امورم گاه بدانجا ختم می شود که برای تحقق برنامه های محلی خود مجبور به نادیده گرفتن مسایل کلان و ملی و تخلفات دستگاههای دیگر می شود. مصداق چنین ادعایی طرح های استیضاحی است که به راحتی آب خوردن آماده می شود و به فاصله چند ساعت امضاهایش پس گرفته می شود. وجود چنین نگاههایی در بین مجلسیان باعث شده که مثلا در قضیه استیضاح مرحوم کردان (وزیر کشور وقت( نماینده دولت به خود اجازه دهد که برای جلب نمایندگان در صحن مجلس پول توزیع کند!
اینکه به اذعان بسیاری از کارشناسان سیاسی و حتی نمایندگان ، مجلس شورای اسلامی از فقر کار کارشناسی رنج می برد و عملکرد رضایت بخشی در حوزه نظارت ندارد، بی ارتباط با این شیوه های انتخاباتی و جا افتادن تعاریف غلط از وظایف نمایندگی نیست.
تقلیل دادن وظایف ملی نمایندگان مجلس به مسئولیت های محلی که ارتباطی با نمایندگان ندارد، معضل اساسی است که شان، تخصص و کارآمدی مجلس را به خطر می اندازد و می طلبد که اقدام جدی فرهنگی- قانونی برای آن انجام شود.
سید علیرضا موسوی