پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

۷ دی‌ماه، روز نهضت سوادآموزی، فرصتی است برای بازاندیشی در یکی از بنیادی‌ترین حقوق انسانی؛ حقی که نه‌تنها مسیر رشد فردی را هموار می‌کند، بلکه زیربنای توسعه اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جوامع به‌شمار می‌آید.
محمد جعفری/ سواد، صرفاً مهارت خواندن و نوشتن نیست؛ بلکه دریچه‌ای است به سوی آگاهی، مشارکت اجتماعی و توانمندسازی انسان در برابر چالش‌های زندگی.
فرمان تاریخی بنیان‌گذار کبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره)، در سال ۱۳۵۸ برای تشکیل نهضت سوادآموزی، نقطه عطفی در مسیر عدالت آموزشی کشور بود. در روزگاری که بخش قابل‌توجهی از جامعه از نعمت سواد محروم بود، این فرمان با نگاهی عمیق به کرامت انسانی و آینده‌نگری اجتماعی صادر شد؛ نگاهی که سواد را نه یک امتیاز، بلکه حقی همگانی می‌دانست.
سوادآموزی، آغاز راه توانمندسازی اجتماعی است؛ چراکه فرد باسواد، قدرت تحلیل، انتخاب و تصمیم‌گیری آگاهانه پیدا می‌کند. جامعه‌ای که اعضای آن از حداقل سواد برخوردار باشند، در برابر آسیب‌های اجتماعی، شایعات، تحریف‌ها و جریان‌های نادرست فکری مقاوم‌تر خواهد بود. از این منظر، نهضت سوادآموزی را باید یکی از مؤثرترین ابزارهای پیشگیری اجتماعی دانست؛ ابزاری که هزینه‌اش آموزش است، اما ثمره‌اش امنیت فکری و انسجام اجتماعی.
در دنیای امروز، مفهوم سواد دستخوش تحول شده است. دیگر نمی‌توان سواد را تنها به خواندن و نوشتن محدود کرد. سواد رسانه‌ای، سواد دیجیتال، سواد اقتصادی و حتی سواد زیست‌محیطی، از ضرورت‌های عصر جدید به‌شمار می‌روند. با این حال، سواد پایه همچنان ستون اصلی این مهارت‌هاست و بدون آن، دستیابی به سایر سطوح آگاهی ممکن نخواهد بود. روز نهضت سوادآموزی یادآور این حقیقت است که هر برنامه توسعه‌ای، اگر بر آموزش عمومی استوار نباشد، به نتیجه مطلوب نخواهد رسید.
نقش سوادآموزی در توانمندسازی زنان و خانواده‌ها نیز انکارناپذیر است. تجربه‌های اجتماعی نشان داده است که آموزش زنان، تأثیر مستقیم بر سلامت خانواده، تربیت فرزندان و کاهش فقر فرهنگی دارد. زنی که از سواد برخوردار است، آگاهانه‌تر تصمیم می‌گیرد، فعالانه‌تر در جامعه حضور می‌یابد و نقشی مؤثرتر در انتقال ارزش‌ها و مهارت‌های زندگی به نسل آینده ایفا می‌کند. از این رو، سوادآموزی را باید سرمایه‌گذاری بلندمدت برای آینده کشور دانست.
در کنار نهادهای آموزشی، مسئولیت گسترش فرهنگ سوادآموزی بر دوش همه نهادهای اجتماعی است؛ از خانواده و رسانه گرفته تا مدیریت شهری و سازمان‌های فرهنگی. ایجاد فضاهای آموزشی محلی، حمایت از آموزش مادام‌العمر، توجه به اقشار آسیب‌پذیر و بهره‌گیری از ظرفیت فناوری‌های نوین، می‌تواند مسیر نهضت سوادآموزی را هموارتر کند. بی‌تردید، سوادآموزی زمانی به یک جریان پایدار تبدیل می‌شود که به مطالبه‌ای عمومی بدل گردد.
۷ دی، روز سوادآموزی، تنها یک مناسبت تقویمی نیست؛ بلکه یادآور مسئولیتی جمعی است. مسئولیتی برای آن‌که اجازه ندهیم هیچ فردی به‌دلیل فقر، محرومیت یا شرایط اجتماعی از حق دانستن و آموختن بازبماند. در جهانی که آگاهی، قدرت است، سواد نخستین گام برای ساختن جامعه‌ای توانمند، پویا و امیدوار به آینده محسوب می‌شود.
سوادآموزی، آغاز راه توانمندسازی اجتماعی و شرط اساسی توسعه پایدار است. بزرگداشت ۷ دی، فرصتی است برای تجدید تعهد به آرمانی که هدف آن، ساخت جامعه‌ای آگاه، مسئول و برخوردار از عدالت آموزشی است؛ جامعه‌ای که در آن، دانایی مسیر پیشرفت را روشن می‌کند.