پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

در جوامع امروزی آسیب های اجتماعی به عنوان تهدید جدی سلامت کودکان و نوجوانان قلمداد شده و این رده های سنی را با خطرات بسیاری مواجه ساخته است.
فتانه محمودخانی / توسعه و رشد شهرنشینی، پیدایش جامعه توده وار یا گسترده، برخورد و تضاد میان هنجارها، از هم پاشیدگی روابط متقابل بین افراد، تاثیر گروه همسال، مسائل قومیتی و نژادی و بسیاری از مسائل دیگر توجه به آسیب های اجتماعی را امری اجتناب ناپذیر ساخته است. اگرچه آسیب های اجتماعی می تواند بسیار گسترده باشد، اما می توان مسائلی نظیر خشونت، فرار از خانه، انزوای اجتماعی، ناهنجاری های رفتاری، اعتیاد، سرقت و کودک آزاری را از جمله نتایج آسیب های اجتماعی عصر حاضر تلقی نمود.با بررسی آسیب‌شناسی خانواده در دنیا آشکار می‌شود که در دوران شکوفایی دانش، تکنولوژی و صنعت، استحکام و کانون گرم خانواده کمتر مورد توجه قرار گرفته و ضربات شکننده‌ای را به جامعه‌ بشری وارد نموده و رعایت نکردن اصول و مبانی صحیح زندگی، باعث فساد و جنایت در جامعه شده است.خانواده، کوچک‌ترین نهاد اجتماعی است که اساس و زیرساخت واحدهای بزرگ‌تر به شمار می‌رود. میزان موفقیت و سهمی که افراد برای ایفای نقش در واحدهای بزرگ اجتماعی ایفا می‌کنند بستگی تام به نحوه رشد و تربیت و شکوفایی‌استعدادهای آنها در کانون مقدس خانواده دارد.خانواده در مسیر دست‌یابی به اهداف خود همانند سایر پدیده‌های هستی با عوامل و موانع گوناگونی مواجه است که برخی از آنها باعث انحراف یا مانع دست‌یابی آن به اهداف عالی و مقدس می‌شود و به خانواده آسیب می‌رساند. و وقتی به خانواده آسیب رساند، حضور افراد این خانواده در جامعه برای معاشرت‌و زندگی اجتماعی آسیبی به پیشرفت و آرامش جامعه وارد کرده و زندگی اجتماعی دیگران با مشکل روبرو می‌شود.خانواده‌های ناسالم؛ پیامدهای آسیب‌زای اجتماعی؛ چون اعتیاد، فحشا ، فرار از خانه ، فقر ، طلاق ، ولگردی، خشونت خانوادگی و... را در خوددارند که موجب به‌هم‌ریختن وضعف و مشکلات روحی و روانی در زندگی می‌شود. در چنین خانواده‌هایی باید و نباید‌های اخلاقی رعایت نمی‌شود و برای افراد آن، کردارها و روش‌های رفتاری اهمیتی ندارد. در خانواده‌ای که بی‌نظمی در بین اعضای خانواده حاکم باشد؛ همین بی‌نظمی با حضور اعضای آن در جامعه بروز پیدا می‌کند. و یا خشونت خانوادگی،خود را در برخوردهای اجتماعی نشان می‌دهد. دوره نوجوانی که از یا سالگی شروع میشود، دنبالهی دوره کودکی است و دوره تحول جسمی و روانی است. بلوغ فشارهایی را از درون بر نوجوان وارد میکند که برایش ناشناخته است. این فشارهای ناشناخته، نگرانیهایی را در او به وجود میآورد و نوجوان هر چقدر به شناخت بیشتر خود نایل شود میخواهد خود را معیارهای دوران بلوغ هماهنگ سازد در نتیجه با والدین و معلمان اختالف پیدا می کند و به ستیز با آنها میپردازد و خانواده در این دوره نقش خیلی مهمی دارد و به مثابه سنگ بنای جامعه محسوب می شود و به صورتی که افراد قبل از اینکه به جامعه تعلق داشته باشند درون خانواده رشد یافته اند. شکل جامعه پذیری، شکل گیری شخصیت و نحوه روبرو شدن با مسائل و انتخابها درون خانواده جهت دهی می شود و خانواده فرد جایگاه مهمی در شکل گیری ویژگیها، جهان بینیها و تمایالت افراد دارد و یکی از جنبه های مهم عملکرد خانواده بعد ارتباطی آن است به طوری که ارتباط موثر بین اعضای خانواده موجب رشد احساسات و ارتقا می شود وبدون ارتباط موثر نمیتوان خانواده را سالم قلمداد کنیم که این روابط موثر موجب پیشگیری از آسیب اجتماعی میشوند در صورتی کمبود عاطفی باعث آسیب اجتماعی می شود .علاوه بر روابط خانواده باید دارای کارکردهای مثبت تربیت فرزندان، تامین نیازهای اعضای خانواده، جامعه پذیری فرزندان، تکوین شخصیت کودکان، تامین آرامش و تعادل و تامین محلی برای ابراز دوستی و محبت باشد که نوجوان به سوی رفتارهای ضداجتماعی نرود زیرا اگر نوجوان به این نتیجه برسد که خانواده، مدرسه و دوستان به او بی توجه هستند، ممکن است واکنشهای پرخاشگرانه از خود نشان دهد و یا به جامعه بدبین شده و دست به رفتارهای ضداجتماعی بزند. در نتیجه خانواده نقش مهمی در پیشگیری از اسیبهای اجتماعی از قبیل خودکشی، طلاق و ... دارد.