پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

قسم به قلم آنگاه که تاریخ را وام دار خویش نمود و سوگند بر پهنه گیتی آنگاه که به توان قلم جاودانه ماند.
در زیر اسمان سوزان ، مردی از تبار یقین وباور،فرود میاید نوری از دل خورشید تا بخواند ایه ای از نفس مراد بر جان مرید ( الذی علم بالقلم )
و چه زیبا معمار هستی بر طاق نیلوفری گرد رنگین کمان می افکند و ماه می درخشد تا بهره گیرند عقلا و فرزانگان و کاتبان از برافراشته اسمان و گنبد زرین و طاق چل ستون و ستونهای تخت جمشید برپهنه کشور متمدن و نامدار ایران از کوه بیستون تا مسجد گوهرشاد ، از باغ فین تا بازار وکیل ازفلک الافلاک تا قلعه الموت و میرسد سواری خسته تا لختی بیاساید در کاروانسرای شاه عباسی در ضلع جنوب شرق میدانی به همین نام در مسیر جاده ابریشم و شاهراه ارتباطی شرق به غرب ایران و قلم می نگارد تا روزی که فرزندان این خاک اشنا گردند بر تاریخ و فرهنگ غنی کشورشان. قلم می لغزد در دست آنانی که برای اعتبار آن ارزش قائلند وتاریخ کهن این مرز و بوم جاودان می ماند. در خصوص اهمیت قلم و فرهنگ در ایران باستان, شکل گرفتن فرهنگ ایران را میتوان در فرهنگ مردمان کوچ روی آریایی و پادشاهی ماد تا دوران صفوی جستجو کرد. خاندانهای کهن ایرانی برای زنده نگه داشتن و احیای فرهنگ کشور کوشش میکردند. انسانها از هزران سال پیش برای گذراندن شب های طولانی و پر حادثه شان دور آتش جمع میشدند و نقالان و سالخوردگان و بزرگان قبیله به داستان گویی و تعریف حکایات میپرداختند. به خصوص در کاروانسراها پیروانی بودند که برای رفع خستگی مسافرانی که مدتی کوتاه اقامت داشتند شب ها حکایاتی تعریف میکردند که خستگی راه را ازتنشان میگرفت. از این رو کاروانسراها که محل آمد و شد مردم از قبایل و از اقشار مختلف بودند به نوعی یک مرکز فرهنگی و فکری محسوب میشدند. در دوران صفویه که عصر شکوفایی نبوغ و شهرسازی در ایران است و ایرانیان در هنر و صنعت و معماری پیشرفت شتابانی داشتند شاه عباس صفوی دستور ساخت هزار کاروانسرا در سراسر کشور میدهد که از آنها در حال حاضر تعداد 54 کاروانسرا باقی مانده است. سبک ساخت کاروانسراهای عباسی متحد الشکل هستند. البته ممکن است هنگام بازسازی بعضی دستخوش تغییر شده باشند. دروازه کاروانسرا با معماری بسیار زیبا و ظریف اما در نهایت استحکام پس از آن در یک فضای سرپوشیده با طاق جناغی مانند است. داخل کاروانسراهای شاه عباسی به شیوه معروف چهار ایوانی و با اجر ساخته شده است. کاروانسرای شاه عباسی شهر کرج در زمان صفویه به دلیل بودن در جاده ابریشم که شاه راه ارتباطی شرق به غرب بوده بسیار حایز اهمییت بوده است. مساحت کل این بنا بیش از سه هرار متر مربع و شامل بیست و یک حجره ایوان دار است که جلوه مهندسی ویا به بیانی معماری کهن را به تصویر می نشاند شاید آن روزها دغدغه مردان جز سحر خیزی و نان سفره ی خانه نبود و شبها و شب چره های دوستانه, وایا این سبک و سیاق و این همه ظرافت در ساخت, تدبیری از چه میگرفت ؟ انچه که امروز نام کاربری بخود می گیرد در این کاروانسرا به عینه مشاهده می گردد جایی برای اموختن جایی برای فن و اموزش نظامی ،جایی برای گفتن و خطی برای ماندن است.
افسانه ها و حکایات برای ماندگاری نگارش شده اند چرا که بیان, کهنه و فراموش میشود اما خط ماندنی است, بناهای تاریخی مانند کاروانسراها نیز برای بقای فرهنگ و هنر نیاز به نگهداری و مرمت دارند. هر چند که کاروانسرای شاه عباسی کرج در سالهای گذشته به دست مهندسان مرمت و بازسازی شده است اما اکنون به علت بارشها و نفوذ رطوبت در حال تخریب است که یکی از دغدغه های ما را بهمراه دارد زیرا تاریخ معماری برگرفته از تمدنی است که از غار نشینان تا چادر نشینان و کاروانسرا نشینان تا برج نشینان امروز مدیون آنند . این بناهای تاریخی شعرا و حکما و بازرگانان بسیاری به خود دیده است اینان میراث این خاک را با خود به افلاک برده اند.وصد افسوس که با شریط تخریب های فعلی برای نسل آینده فقط تلی از خاک میماند و این اتفاق باعث میشود نسل های آینده, معماری غنی ایرانی را تنها در چند تصویر در کتب معماری ببینند,وصد افسوس ودریغ که ما همانانیم که امروز قدر این زیبایی ها را در کاغذ پاره های رنگین گم کرده ایم .اینجانب از سوی خود وتمامی همکارانم در رسالتی که بردوش داریم برآنیم تا در این روز بزرگ بر قلم سوگند یاد کرده وچون نهگبانان مرزهای سرزمین اباء و اجدادیمان از وجب به وجب بناهای تاریخی حراست نموده تا ایندگان بدانند که خاک کیمیاست
آنان که خاک را بنظر کیمیا کنند آیا بود که گوشه چشمی بما کنند
در پایان ضمن عرض ارادت به مردم وشهروندان محترم استان البرز از حسن توجه مسئولین به بناهای تاریخی کمال سپاس و تشکررا داشته و اماده ایم تا دوش به دوش تمامی عزیزان در عمران و ابادانی خاک زرین گون البرز تلاش و کوشش نماییم.
امیررضا کاظمینی
مدرس دانشگاه و مدیر روابط عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان البرز