پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

واژه‌ی ﻣﺴﺘﻨﺪ (Document) در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در اواﻳﻞ ﺳﺪه‌ي ﺑﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﺳﻂ «ژان اوژن آﮔﻮﺳﺖ آﺗﮋه» استفاده شده است.
"آﺗﮋه" دﺳﺖﻧﻮﺷﺘﻪاي ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮن ﺑﺮ روي ﺗﺎرﻳﻜﺨﺎﻧﻪاش در ﻃﺒﻘﻪي ﭘﻨﺠﻢ آﭘﺎرﺗﻤﺎﻧﻲ واﻗﻊ در ﭘﺎرﻳﺲ ﻧﺼﺐ ﻛﺮده ﺑﻮد. عکس‌های "آﺗﮋه" ازﻣﻨﺎﻃﺮ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ، ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ، وﻳﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮوﺷﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﺮدمﻋﺎدي ﺑﻮد. ﺗﮋه ﻋﻜﺴﻬﺎﻳﺶ را ﺑﻪ ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺳﻮرآﻟﻴﺴﺖ ﻣﻲﻓﺮوﺧﺖ، ﺗﺎ آﻧﻬﺎ را در ﺑﺎزﺳﺎزي ﺟﺰﺋﻴﺎت آﺛﺎرﺷﺎن ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ. ﻋﻜﺲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺎوي اﻃﻼﻋﺎت اﺳﺖ، ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه را از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻳﻲ ازاﺟﺘﻤﺎع ﻛﻪ ﺗﺠﻠﻲﮔﺎه ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ، آﮔﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ. اوژن آﺗﮋه در ﻃﻮل ﻳﻚ ﻛﺎر ﻋﻜﺎﺳﻲ از ﺳﺎل ۱۸۹۸ ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺮﮔﺶ در ﺳﺎل ۱۹۲۷ ازﻣﻮﺿﻮع‌هایی ﻋﻜﺲ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪﺑﻪ ﻃﻮرِ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ آﻧﺎن درارﺗﺒﺎط بود.
ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﻣﻄﻠﻖ و ﺟﻬﺎنﺷﻤﻮل از ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد اﻳﻦ ﺑﺨﺶ از ﻋﻜﺎﺳﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد وﺟﻮد ﻧﺪارد، اﻣﺎ ﺑﺮاي درك ﺑﻬﺘﺮ ﺗﻌﺎرﻳﻔﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ از ﺟﻤﻠﻪ اینکه ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻧﻴﺎي واﻗﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ اﻟﻘﺎي ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻣﻬﻢ ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪه ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ. ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ را ﻣﻲﺗﻮان در دو دﺳﺘﻪ‌ی ﻛﻠﻲ ﺟﺎي داد: ۱ـ ﻣﺎ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ و ﺑﺎﻋﻜﺲﻣﺎن ﺷﻬﺎدت ﻣﻲدﻫﻴﻢ ﻛﻪاﻳﻦ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ. ۲- ﺑﺎ ﻋﻜﺲﻫﺎﻳﻤﺎن ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﻬﺎدت ﻣﻲدﻫﻴﻢ، ﺑﻠﻜﻪ ﻗﻀﺎوت ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺮ ﻋﻜﺲ ﻣﺴﺘﻨﺪ را ﻣﻲﺗﻮان در ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ دو دﺳﺘﻪ ﺟﺎي داد ﻛﻪ دﺳﺘﻪ دوم دﻗﻴﻘﺎ ﻫﻤﺎن عکس‌های اﻧﺘﻘﺎدي را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪﻣﻮﺿﻮع ﺑﺤﺚ ﻣﺎﺳﺖ. ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ اﻧﺘﻘﺎدي را ﻣﻲﺗﻮان در دﺳﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎﻳﻲ ﺟﺎي داد. اﻳﻦ دﺳﺘﻪﺑﻨﺪيﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻜﺲﻫﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ شده‌اند.
ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ و ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ
درﻋﻜﺎﺳﻲ، ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻳﻚ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺳـﺮﻳﻊ و ﻟﺤﻈﻪاي اﺳت، ﻳـﻚ ﻓﻮران اﺳـﺖ، ﻳـﻚ ﻋﻜﺲاﻟﻌﻤﻞ اﺳﺖ. ﮔﺬاردن دورﺑﻴﻦ در ﺧﻂ آﺗﺶ ﭼﺸﻢﻫﺎ، و رﺑﻮدن ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎ اﻳـﻦ ﺟﻌﺒﻪ ﻛﻮﭼﻚ ﻫﺮ زﻣﺎن ﻛﻪ ﺻﺤﻨﻪاي ﺷﻤﺎرا ﻣﺘﺤﻴﺮ ﺳﺎﺧﺖ، ﻗﺎﭘﻴﺪن ﻟﺤﻈﻪ درﻣﻴﺎن ﻫﻮا، ﺑـﺪون ﻛﻠﻚ، ﺑﺪون اﻳﻨﻜﻪ ﻓﺮﺻﺖ دور‌ﺷﺪن ﺑﻪ آن ﺑﺪﻫﻴﺪ. اﻧﮕﺎر ﻳﻚ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺧﻠﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴـﺪ، در ﻫﺮ ﻫﻤﺎن دم ﻛﻪ ﻋﻜﺴﻲ را ﻣﻲﮔﻴﺮﻳد.
ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ
(Street Photography ) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺑﺪﻧﻪي ﻫﻨﺮ ﻋﻜﺎﺳﻲ، ﺻﺤﻨﻪﻫﺎﻳﻲ از زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﻣﺮدم را ﺳﻮژه اﺻﻠﻲ ﺧﻮد ﻗﺮارﻣﻲدﻫﺪ. ﺧﻴﺎﺑﺎنﻫﺎ، ﭘﺎركﻫﺎ، ﻛﺎرﻧﺎوالﻫﺎ، ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺧﺮﻳﺪ و ﻣﺮاﻛﺰي ﻛﻪ ﻣﺮدم ﮔﺮد ﻫﻢ ﻣﻲآﻳﻨﺪ، ﻣﺤﻞ اﺻﻠﻲ ﺗﻬﻴﻪي ﻋﻜﺲﻫﺎي ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ. ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺷﺎﺧﻪاي ازﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎرﻣﻲآﻳﺪ، اﻣﺎ از ﺑﻌﻀﻲ ﻟﺤﺎظ ﺑﺎﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ، از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪن ﻣﺮدم اﺳﺖ و ﻧﻪ ﭘﻮﺷﺶدادن ﻳﻚ اﺗﻔﺎق. در واﻗﻊ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ از ﻋﻜﺎﺳﻲ آﻳﻴﻨﻪاي اﺳﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺷﻮخﻃﺒﻌﻲ و ﻳﺎ ﻟﺤﻨﻲ ﻃﻌﻨﻪآﻣﻴﺰ ﭘﻴﺎمﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ را ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺑﻪ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲﺷﻮد. ﺳﺎلﻫﺎي ‍۱۹۷۵ ﺗﺎ ۱۹۸۰ ﻧﻘﻄﻪ اوج و ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ اﺳﺖ.
ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ و ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ
ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﺑﻪﻣﺮدم اﺳﺖ،ﻏﺎﻟﺒﺎ ﺧﻴﻠﻲ ﻧﺰدﻳﻚ. ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻛﻪ در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻴﺪ، ﺑﺎﻳﺪ در ﺻﺤﻨﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ، ﺟﺰﺋﻲ از آن، ﻧﻪ ﻳﻚ ﻧﺎﻇﺮ دور و اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻟﻨﺰ واﻳﺪ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ. ﺑﺎ ﻳﻚ ﻟﻨﺰ زاوﻳﻪﺑﺎز ﺷﻤﺎ ﻳﻚ ﺷﺮﻳﻚ در ﺻﺤﻨﻪ ﻫﺴﺘﻴﺪ و ﺑﺎ ﺗﻠﻪ ﻓﺘﻮ در ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﻧﺎﻇﺮ و در ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻳﻚ ﻓﻀﻮل ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ. ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ واردﺷﺪن در ﺣﺮﻳﻢ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﻌﻤﻮل ﻣﺮدم اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﻜﺎن‌هایی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻬﺎي ﺷﻠﻮغ ﺷﻬﺮﻫﺎي ﺑﺰرگ، ﻣﻴﺎن راه‌ها، ﻛﺎرﻧﺎوال‌ها، رژهﻫﺎ و ﻧﻈﺎﻳﺮ آن ﻣﻜﺎنﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﺷﻠﻮﻏﻲ را ﻣﻲﺗﻮان ﻳﻚ آﺳﺎﻧﺴﻮر ﭘﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﺼﻮر ﻛﺮد. ﻣﺮدم در ﻓﻀﺎﻳﻲ ﻛﻮﭼﻚ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺷﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻏﺮﻳﺒﻪﻫﺎ اﻳﺴﺘﺎده‌اﻧﺪ. در ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻋﻜﺲ ﻳﻚ ﺗﻌﺮض ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻋﻤﻼ ﻏﻴﺮ ﻣﻤﻜﻦ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ. اﻃﻼع از ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﺑﺮاي ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺧﻴﺎﺑﺎﻧﻲ ﻣﻮﺛﺮ و ﺟﺎﻟﺐ ﺑﺴﻴﺎرﻣﻬﻢ اﺳﺖ. اﮔﺮ دورﺑﻴﻦ را در ﺻﻮرت ﻛﺴﻲ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ روي ﻧﻴﻤﻜﺖ ﺧﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﭘﺎرك در ﺣﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاﺳﺖ، ﺑﻪاﺣﺘﻤﺎل زﻳﺎد ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻮردي ﺧﺸﻦ روﺑﺮو ﺧﻮاﻫﻴﺪ ﺷﺪ. اﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ ﺧﻴﻠﻲ راﺣﺖ ﺑﻪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ درﻣﻴﺎن ﻳﻚ ﺟﻤﻌﻴﺖ در ﺣﺎل ﺗﻤﺎﺷﺎي ﺑﺎزي ﻛﻮدﻛﺎن اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ ﻧﺰدﻳﻜﺘﺮ ازﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻗﺒﻠﻲ ﺷﻮﻳﺪ.
گردرآورنده: میلاد جعفری