پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

یکی از مهمترین ویژگیهای معماری و شهرسازی کهن ایرانی – اسلامی انسجام آنهاست که در ابعاد مختلف شهرها، مجموعه های شهری و واحدهای معماری می توان آن را مشاهده و ادراک کرد.
انسجام در زیبایی، هویت بخشیدن، معنا دادن و کمک به ادراک و شناخت شهرها، مجموعه های شهری و بنا ها نقش بسزایی دارد، ضمن اینکه امکان فعالیت در فضاها و سهولت انجام آن را فراهم می کند. کیفیت آثار معماری و شهرسازی از جمله انسجام آنها از ویژگیهای ساختاری عملکردی و بصری آنها ناشی می شود. به علاوه به دلیل آنکه شهر متشکل از بناها و ترکیبهای آنها در مقیاسهای مختلف است، وجوه مختلف انسجام در سه مقیاس شهر، مجموعه و بنا می باشد. شهر اسلامی دارای صفات و ویژگی هایی است که تا کنون در مطالعات و بررسی های گوناگون به آنها اشاره شده است که از آن جمله می توان به تعادل، زیبایی، هماهنگی، وحدت و برخورداری از حریم و ... اشاره کرد. پایداری به مفهوم امروزی آن یکی از ویژگی هایی است که از دیرباز در شهرسازی و معماری اسلامی به صورت ضمنی وجود داشته است. پایداری از مشخصه هایی است که جهت دستیابی به شهر اسلامی، همواره مورد توجه بوده و در مسیر تحقق شهروند متعالی، نقش مهمی ایفا می نماید. شهر نمود بارزترین و ملموس ترین جلوه ی فرهنگ و تمدن بشر است. نقش طرح ریزی آگاهانه و برنامه ریزی در شکل گیری شهرها – در قالب هنر، معماری و شهرسازی – غیر قابل انکار می باشد. جدایی فرهنگ، از بستر تفکر و تمدنی که در آن نمود یافته ممکن نیست و جهت گیری های فرهنگی که در تمدن ها به وجود آمده و رواج می یابند، با جهان بینی و رویکرد آن تمدن نسبت به عالم، ارتباطی ریشه ای تمام دارد.
ساختار، اصول و ویژگی های کالبدی شهر و سایر موارد مرتبط با آن نیز از این قاعده مستثنی نیستند. شهر اسلامی به منزله ی انعکاس ارزش های اسلامی و اشاعه فرهنگ اسلامی است که علیرغم تمام گوناگونی های متاثر از عوامل طبیعی، اقتصادی، تاریخی و اجتماعی، سرشار از احساس و باوری واحد، ظرفی برای زندگی اجتماعی، اعتقادی است که در راستای تحقق مظاهر اسلامی و تسهیل برقراری قوانین اسلامی تجلی می یابد. احیای فرهنگ معماری و شهرسازی اصیل ایرانی اسلامی که امروزه جایگاه ویژه آن به عنوان حلقه ی مفقوده در نظام شهرسازی کشور مشهود می باشد از یک سو و عواقب بی توجهی به آن پیامدهای ناگواری از جمله تنزل کیفیت شهرها، از بین رفتن هویت و فضاهای شهری، اغتشاش و بی نظمی مفرط سیمای شهری، اسراف منابع و به ویژه مصرف بیش از حد انرژی، افزایش آلودگی های زیست محیطی، از بین رفتن حریم های اجتماعی و اختلال در امنیت شهرها، نابسامانی ترافیک، کاهش شدید فضاهای سبز به دلیل رشد بی رویه ی ساخت و سازها و ... را دارد از دیگر سوی، بیش از گذشته ضروری می نماید. لذا باید تلاش کرد شهری پویا با منظر اسلامی – ایرانی را هر چند سخت می باشد در کرج پی ریزی و دنبال کرد برای آن روز که شهرمان شهری نمونه برای زندگی باشد.
سعید فیروزگاه
عضو و رئیس کمیسیون عمران شورای شهر کرج