پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

سپیدارآنلاین: هر شهروند روزانه مقداری زباله تولید می‌کند که اگر این طلای کثیف به درستی مدیریت و جمع آوری نشود سبب ایجاد مخاطرات زیست محیطی، شیوع بیماری ها و... می‌شود. کافی است فقط یک روز زباله‌های استان البرز با تاخیر جمع آوری شود، تازه شهروندان متوجه می‌شوند که باید کمتر زباله تولید یا زباله‌ها را برای جلوگیری از آلودگی تفکیک کنند.
جمع آوری و مدیریت پسماند نیازمند فرهنگ سازی و اطلاع رسانی مناسب است تا شهروندان آگاه شوند که چگونه زباله خود را تولید و تفکیک کنند. مقداری هزینه برای تفکیک زباله از مبدا از سوی مسئولان مربوطه لازم و ضروری است به دلیل اینکه عدم هزینه ابتدایی سبب می‌شود که چند برابر آن برای تفکیک زباله در مقصد هزینه شود. هم اکنون استان‌های مانند شیراز و اصفهان در جمع آوری و تفکیک زباله به صورت مکانیزه موفق عمل کرده‌اند که این استان‌ها باید الگو قرار گیرند. هر روز بر جمعیت کلانشهر کرج که هم اکنون جمعیتی حدود ۲ و نیم میلیون نفر دارد افزوده می شود بنابراین تولید زباله نیز افزایش می‌یابد و مسئولان باید مدیریت پسماند‌ها هزینه و برنامه ریزی دقیق داشته باشند.
اهمیت تفکیک پسماند‌ها از مبداء
از دویست سال گذشته تا امروز جمعیت شهرنشین در جهان بطور چشمگیری افزایش پیدا کرده است که توسعه شهرنشینی یکی از عوامل تهدید کننده محیط زیست و مصرف کننده بی‌رویه منابع است. در این میان شرایط شهرهای کشورهای در حال توسعه را به دلیل اینکه با سرعت بیشتر و مقیاس بزرگ‌تر توسعه می‌یابند، می‌توان از نظر زیست محیطی آسیب پذیر‌تر قلمداد کرد. بنابراین کشورهای در حال توسعه هم اکنون تا ۵ درصد سرانه تولید ناخالص ملی خود را برای خدمات مدیریت پسماند شهری هزینه می‌کنند و سالانه میلیون‌ها تن زبااله در کشور تولید و از چرخه بازیافت خارج می‌شود. بازیافت از ارکان زنجیره مدیریت مواد زائد جامد محسوب می‌شود که می‌تواند در قسمت‌های مبدأ، میانه (ایستگاه‌های انتقال) و مقصد صورت گیرد بنابراین بهترین و آرمانی‌ترین شکل بازیافت، تفکیک از مبدأ است.
مهم‌ترین اهداف اجرای طرح تفکیک پسماند‌های شهری
افزایش درجه خلوص زباله و تولید کمپوست مرغوب‌تر، استفاده از زباله‌های خشک ارزشمند، پایین آوردن میزان دفن زباله، بالا بردن کیفیت و راندمان در موارد زیست محیطی، بهداشتی، اقتصادی و حفظ منابع و انرژی، صرفه جویی در هزینه‌های جمع آوری و حمل و نقل و نقل زباله، کمک به اقتصاد کلان کشور و در ‌‌نهایت زمینه‌های اشتغال و جذب سرمایه‌های بخش خصوصی است. از راهکارهای پیشنهادی در این زمینه می‌توان به کاهش پسماند، افزایش جلب مشارکت مردمی، افزایش انگیزه ارگان‌های اجتماعی، بهره‌مندی از ابزارهای قانونی و مقررات، اجرای دقیق یا اختیارات اجرای متناسب، بهره‌مندی از تجهیزات و امکانات و تکنولوژی کافی و ارائه برنامه‌های آموزشی تخصصی و عمومی و افزایش آگاهی‌های عمومی از طریق رسانه‌ها و غیره اشاره کرد که تلاش ارگان‌های اجرایی (شهرداری، سازمان مدیریت پسماند) برای دست یابی به این امر است. بازیافت به طور کلی به معنی استفاده از مواد مصرف شده برای تولید و ساخت مجدد‌‌ همان کالا یا کالای قابل استفاده دیگر است. بازیافت از ‌هدر رفتن منابع سودمند و سرمایه‌های ملی جلوگیری می‌کند و مصرف مواد خام و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. با این کار، تولید گازهای گلخانه‌ای نیز کاهش می‌یابد. بازیافت مهم‌ترین مفهوم در مدیریت پسماند است. در تعریفی دیگر می‌‏توان گفت بازیافت عبارت است از فرآیند پردازش مواد مصرف شده به محصولات و مواد تازه به منظور جلوگیری از هدر رفتن مواد سودمند بالقوه(ذخیره‏ای)، کاهش مصرف مواد خام، کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا حاصل از سوختن مواد و آلودگی آب‏‌ها حاصل از تدفین زباله‏‌ها در خاک به وسیله‏ کاهش مقدار معمول زباله‏‌ها و کم کردن نشر گازهای گلخانه‏ای در مقایسه با تولید خالص. توجه خاص به ترکیب زباله‌های شهری کشور ما که ۷۰ درصد آن قابل کمپوست و ۲۰ درصد قابل بازیافت است نکته مهمی است که با انجام بازیافت از مبدأ تولید، در بسیاری از هزینه‌های دفن و سیستم جمع آوری که پرهزینه‌ترین سیستم مدیریت مواد زائد جامد است صرفه جویی خواهد شد. گفته می‌شود با انجام بازیافت از مبدأ ۵۰ درصد از هزینه‌های جمع آوری و حدود ۹۰ درصد هزینه‌های دفن کاهش خواهد یافت. موارد دیگری که باید در استراتژی بازیافت زباله‌های کشور مد نظر قرار گیرد عبارت است از توجه به استفاده از تجربه‌های (NGO) برای مشارکت مردمی و برنامه‌های منسجم برای انجمن‌های غیر دولتی شهر در سیستم بازیافت از مبدأ که در توسعه برنامه‌های بازیافت از مبدأ مؤثر خواهد بود.
چگونه و چه موادی را می‌توان بازیافت کرد
در گام اول برای بازیافت زباله‌ها با توجه به آموزش های داده شده به شهروندان و سایر تولید کنندگان پسماند شهری، پسماند‌ها به دو جزء کلیتر و خشک تفکیک می‌شود مواد قابل تجزیه مثل پسماند‌های (آشپزخانه و مواد غذایی)‌تر را از سایر زباله‌ها جدا کرده و سعی شود فقط این مواد را در کیسه ریخته و به رفتگران (مامورین جمع آوری) تحویل داد. این مواد را به نوعی کود به نام کمپوست تبدیل می‌کنند و برای اصلاح خاک و جبران مواد غذایی از دست رفته از آن استفاده می‌کنند و در مرحله بعد باید مواد قابل بازیافت را از زباله‌ها جدا کنیم. شیشه، کاغذ، پلاستیک و انواع فلزات از بهترین مواد برای بازیافت هستند. منشاء مواد بازیافتی یا به عبارتی بازیافتنی‌ها، بیشتر، منازل مسکونی و صنایع هستند. برای آسان‌تر کردن امر بازیافت معمولاً ‌دو نوع جداسازی مواد صورت می‌گیرد که «تفکیک در مبدأ» و «تفکیک در مقصد» نام دارند. تفکیک در مبدأ در سطح شهر و خیابان‌ها و فروشگاه‌ها از طریق سبد‌ها و سطل‌های جداسازی مواد انجام می‌شود ولی برای تفکیک در مقصد مکان ویژه‌ای به نام مرکز بازیافت مواد در نظر گرفته شده‌است. مرکز بازیافت مواد بازیافتی و غیر قابل بازیابی دسته‌بندی می‌شوند. تفکیک پسماند‌ها به دو دسته‌تر و خشک در مبداء تولید، از آلودگی ناشی از مخلوط شدن و فعل و انفعالات شیمیایی و تولید شیرابه پیشگیری می‌کند و تبدیل مواد به محصولات جدید و قابل استفاده را در بر دارد. پسماندهای خشک به ویژه کاغذ، مقوا، پلاستیک، فلزات و شیشه از ارزش اقتصادی و زیست محیطی برخوردار بوده ودر صورت تفکیک، پسماند‌ها قابل بازیافت در واحد‌ها و کارخانجات بازیافت به محصولاتی با کاربردهای مشابه یا جدید تبدیل می‌شوند تا از اتلاف منابع و سرمایه‌های ملی جلوگیری به عمل آید.
فرهنگ سازی در تفکیک زباله از مبدا لازم و ضروری است
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج نیز با بیان اینکه فرهنگ سازی در تفکیک زباله از مبدا در جهت کاهش پسماند بسیار لازم و ضروری است، اظهار داشت: آموزش‌های لازم در این راستا انجام شده است. همایون رضا مدنی افزود: تحقق این هدف نیازمند آموزش، تبلیغات و آگاه کردن شهروندان به ویژه دانش آموزان است. مدنی افزود: یکی از اهداف ما استمرار طرح تفکیک زباله‌ها از مبدا در مدارس و سطح جامعه است که تحقق این امر سبب کاهش تولید زباله و محیط زیستی سالم می‌شود. مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج ادامه داد: حمایت و همراهی شهروندان در راستای تحقق اهدافمان از جمله داشتن شهری زیبا و سالم، لازم و ضروری است. وی با بیان اینکه یکی دیگر از اهداف ما انتقال مکانیزه زباله‌های شهری است، اضافه کرد: راه اندازی ایستگاه‌های مکانیزه درجهت کاهش مشکلات زیست محیطی ناشی از آلودگی زباله‌ها موثر است.
طلای کثیف بدون هزینه درد و بیماری است
کار‌شناس ایستگاه‌های انتقال سازمان مدیریت پسماند شهرداری کرج گفت: طلای کثیف بدون هزینه، به درد و بیماری تبدیل خواهد شد. اکبر کاظمی مقدم با بیان اینکه کرج اولین شهری است که سیستم مدیریت پیسماند را در سال ۸۰ راه اندازی کرد، افزود: در حال حاضر این طلای کثیف، بیماری و درد است و باید برای آن هزینه کرد تا معنی واقعی طلای کثیف را داشته باشد.
مدرنیته نبودن شیوه دفن طلای