پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

تا قبل از 29 تیرماه سال 94 شاید کمتر کسی می‌دانست «سیجان» کجاست؛ عده‌ای حتی آن را با «سیرجان» یکی از شهرستان‌های استان کرمان اشتباه می‌گرفتند؛ اما آن روز اتفاق تلخی رخ داد تا «سیجان» برای همیشه جایی در گوشه ذهن من و شما داشته باشد.
برای آنهایی هم که می‌دانستند «سیجان» کجاست دیگر کوه‌های افراشته رنگارنگ، خنکای دل‌انگیز درختان باغ همسایه و بوی گل دیوارهای خشتی باران خورده، «سیجان» را تداعی نمی‌کند؛ بلکه تصویری از کپه‌‌ ماشین‌های له شده، لشکری از تخته سنگ‌های بزرگ کف رودخانه، خانه‌های آب گرفته و تلی از گل و لای انباشته شده در کوچه پس کوچه‌های باریک روستا، جای آن خاطرات و تصاویر را گرفته است.
دیگر «سیل» به پیشوند همیشگی سیجان تبدیل شده است
حال یکسال از سیل معروف «سیجان» گذشته و وقت آن است تا لباس عزای آن روز را از تن درآوریم اما همیشه حکایت‌هایی هست که باقی بماند... حکایت‌هایی از بیان متناقض مسئولانی که باید در مدت این یکسال اقداماتی را به سرانجام می‌رساندند تا سیل دیگر تکرار نشود. سال گذشته«پول نبود، سیل آمد و همه چیز را با خود برد»؛ امسال هم انگار قرار است بی‌پولی و کمبود اعتبار بهانه‌ای باشد برای توجیه سیلی که در 100 سال اخیر سیجان بی‌سابقه بود. اگر خدایی نکرده بارندگی سال گذشته تکرار شود و سیل دوباره هوای سیجان را کرد چه خواهد شد؟
دریغ از یک سیل بند؛ حتی برای دلخوشی عزاداران
معصومه طباطبایی، دهیار سیجان در گفت و گو با خبرنگار ایسنا منطقه البرز، با بیان این‌که سیل سال گذشته خسارات مالی و جانی زیادی را به مردم سیجان تحمیل کرد، گفت: هنوز هم نگرانی از وقوع چنین سیلی وجود دارد؛ چرا که آب منطقه‌ای و منابع طبیعی به درستی به وظایف پیشگیرانه خود عمل نکرده‌اند. طباطبایی گفت: از زمان وقوع سیل در تیر ماه سال گذشته تا کنون، فقط قسمت داخل روستای رودخانه سیجان لایروبی شده است و حتی دیواره آن نیز به طور کامل بازسازی نشده است. وی افزود: البته تکمیل نشدن دیواره رودخانه تا حدی هم توجیه‌پذیر است، زیرا از پاییز که بارندگی‌ها شروع شد این کار متوقف و تا پایان زمستان آب در رودخانه جاری بود که تعمیر آن را غیر ممکن می‌کرد. وی ادامه داد: اما در این مدت منابع طبیعی می‌توانست اقدامات مربوط به آبخیزداری در مناطق بالادست را جهت پیشگیری از تکرار چنین حادثه‌ای انجام دهد، ولی هیچ کار در خورتوجهی انجام نداده است. طباطبایی اعلام کرد: در طول این مدت حتی یک سیل بند برای دلخوشی مردمی که عزیزان خود را در حادثه سال گذشته از دست دادند؛ ساخته نشد تا اگر دوباره چنین بارندگی رخ دهد از سرعت آب‌های جریانی به مناطق پایین دست گرفته شود. وی به تنها اقدام منابع طبیعی پس از سیل تیرماه اشاره کرد و افزود: منابع طبیعی، منطقه‌ای را در اطراف روستا انتخاب و شروع به کاشت درخت برای آبخیزداری کرد؛ بعد هم در رسانه‌ها اعلام کرد که این اقدام جهت پیشگیری از تکرار حادثه سال گذشته است. این مسئول اعلام کرد: هر کسی با مشاهده منطقه درختکاری شده می‌تواند تشخیص دهد که محل کاشت نهال هیچ ربطی به مسیر جریان آب ندارد و درصد پیشگیرانه آن صفر است، و در جلوگیری از وقوع سیل هیچ تاثیری ندارد. طباطبایی در ادامه از عملکرد آب منطقه‌ای نیز انتقاد کرد و گفت: آب منطقه‌ای نیز همواره نبود اعتبارات را دلیلی برای سکون و عدم اقدام اعلام می‌کند و می‌گوید پولی برای اجاره بیل مکانیکی و ... ندارد. دهیار سیجان ادامه داد: مدیران استان ما فقط با پول کار می‌کنند و زمانی که پولی نداشته باشند دیگر هیچ اقدامی برای حل مسائل و مشکلات از خود نشان نمی‌دهند. وی البته عملکرد استاندار و فرماندار کرج را در تلاش برای جبران خسارت اهالی ستود و گفت: در این مدت استاندار و فرماندار از جمله افرادی بودند که به جد پیگیر پرداخت خسارت به اهالی بودند و به همه افرادی که وسیله نقلیه‌ای در سیل از دست داده بودند یک وام تا سقف 10 میلیون تومان با کارمزد چهار درصد پرداخت شد. دهیار سیجان اضافه کرد: تمامی خسارت منازل نیز توسط بیمه پرداخت شده است و مشکلی در این خصوص وجود ندارد. وی تنها مشکل این منطقه را عدم پیشگیری از وقوع سیل با توجه به تجربه تیرماه 94 عنوان کرد و گفت: مردم با هر بارندگی احساس می‌کنند دوباره همان سیلاب جریان می‌یابد؛ چرا که آن شب واقعا تجربه تلخی بود و هیچ کس نسبت به زنده ماندن خود اطمینان نداشت. طباطبایی در پایان گفت: جلوگیری از چرای بی‌رویه دام، آبخیزداری و آزادسازی حریم رودخانه نه فقط برای سیجان بلکه برای همه روستاهای این منطقه لازم است تا از وقوع دوباره چنین حوادثی پیشگیری شود؛ مسئولین باید اینها را مدنظر قرار دهند.
دعوت آبخیزداری برای بازدید از سیجان/پول نداریم ولی کارهای خوبی انجام داده‌ایم
در ادامه مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری البرز اظهار کرد: برای انجام عملیات آبخیزداری در روستای سیجان سه میلیارد تومان اعتبار لازم است که تا کنون ۳۵۰ میلیون تومان آن اختصاص یافته است. حامد فرضی ادامه داد: بی شک بدون تخصیص اعتبار مناسب، بخشی از برنامه های آبخیزداری در محدوده روستای سیجان اجرایی نمی شود چرا که انجام هر پروژه ای به تامین منابع مالی نیاز دارد. وی خاطر نشان کرد: علی رغم محدودیت‌های اعتباری تا کنون ۱۸۰ هکتار از محدوده این روستا درختکاری شده تا در زمان وقوع سیل از حرکت جریان شدید آب جلوگیری کند‌. وی توضیح داد: همچنین در ۱۳۰هکتار از این منطقه نیز کپه کاری صورت گرفته که نقش به سزایی در کنترل سیلاب های احتمالی دارد. این مسئول تاکیدکرد: قضاوت برخی مسوولان در خصوص اهمال منابع طبیعی برای انجام طرح‌های آبخیزداری در محدوده این روستا عادلانه نیست؛ چرا که این اداره کل به فراخور امکانات و منابعی که در اختیار دارد برای پیشگیری از وقوع سیلی مانند سیل سال گذشته اقدام کرده است .وی گفت: برای روشنگری از اقدامات صورت گرفته در این خصوص می‌توان با همکاری شورای این روستا برنامه بازدیدی از سیجان ترتیب داد.
آب منطقه‌ای: آیا مدیریت هزار کیلومتر رودخانه با 70 میلیون تومان امکان پذیر است؟
در ادامه این گزارش مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز خاطرنشان کرد: پس از حادثه ناگوار سیل سیجان در سال گذشته، اولین موضوعی که در دستور کارآب منطقه‌ای قرار گرفت بحث بازگشایی و لایروبی مناطق سیل زده بود که با وجود کمبود شدید اعتبارات در این سازمان کار بسیار دشواری در پیش گرفتیم. بهزاد پارسا افزود: پس از مدتی نیز اعتبار بسیار ناچیزی به این موضوع اختصاص یافت؛ اما از همه ظرفیت های خود برای به سرانجام رسیدن این امور استفاده کردیم و هم اکنون نیز به پیمانکاران بدهکار هستیم. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای البرز ادامه داد: با تلاش‌های صورت گرفته در حال حاضر تمام سنگلاخ‌ها و گل و لایی که مسیر گذر سیلاب را بسته بود جمع آوری شده و معبر اصلی روستا از بالادست تا پایین دست باز است. وی به اقدامات آب منطقه‌ای در تخریب پل‌های غیرمجازی که بر روی رودخانه سیجان ساخته شده است اشاره کرد وگفت: از حدود یکماه پیش، با هماهنگی شورا و دهیاری، 20 پل غیرمجاز برچیده و پنج پل برای عبور اهالی باقی گذاشته شد. پارسا با بیان اینکه بنیاد مسکن موظف است نسبت به ساخت پل‌های استاندارد و مهندسی شده در روستای سیجان اقدام کند، گفت: پنج پلی که برای عبور و مرور اهالی در نظر گرفته شد موقتی است و پس از ساخت پل‌های مهندسی توسط بنیاد مسکن برچیده خواهد شد. این مسئول در ادامه تعیین بستر و حریم رودخانه را مطرح کرد و گفت: در حال حاضر بستر و حریم رودخانه در روستا تعیین و به بنیاد مسکن اعلام شده است و حتی ساخت و سازهایی که در این حریم صورت گرفته نیز علامت‌گذاری شده است. پارسا رودخانه را موجودی زنده عنوان کرد که در صورت تعدی به آن، حق خود می‌گیرد و تصریح کرد: اگر به این موجود زنده تجاوز نشود؛ هیچ حادثه‌ای رخ نمی‌هد اما وقتی به آن تعدی شود اگرچه ممکن است در کوتاه مدت حادثه‌ای رخ ندهد اما بالاخره رودخانه حق خود را می‌گیرد. وی در توصیه به مردم و اهالی مناطق روستایی استان گفت: انتظار ما از مردمی که خود در جریان این حوادث هستند این است که اجازه ندهند به حریم و بستر رودخانه تجاوزی صورت بگیرد تا دیگر شاهد چنین حوادثی نباشیم. مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در بخش دیگری از سخنان خود به وظایف دیگر دستگاه‌ها برای جلوگیری از تکرار چنین حوادثی اشاره کرد و گفت: آبخیزداری و منابع طبیعی، بنیاد مسکن، شورا و دهیاری باید در بالادست وظایف خود را به درستی انجام دهند تا چنین حوادثی دیگر تکرار نشود. پارسا از مشکلات بودجه دستگاه‌های اجرایی استان به خصوص شرکت آب منطقه‌ای گفت و یادآور شد: همه دستگاه‌ها مشکل بودجه دارند ما نیز مشکلات زیادی در این زمینه داریم به همین دلیل پیشگیری در این شرایط بسیار دشوار می‌شود. وی افزود: این مشکلات در حدی است که از سال گذشته تاکنون فقط 70 میلیون تومان آن هم از محل ماده 10 و 12 مدیریت بحران برای لایروبی و مدیریت کل رودخانه‌های استان البرز در نظر گرفته شده است. این مسئول ادامه داد: حدود هزار کیلومتر رودخانه فصلی و دائمی در البرز جاری است؛ آیا این هزار کیلومتر رودخانه را می‌توان با 70 میلیون تومان مدیریت کرد؟ این بودجه حتی کفاف تامین سوخت ماشین برای سرکشی به این حجم از رودخانه‌ها هم نمی‌دهد. پارسا اضافه کرد: در هر حال با وجود این مشکلات، آب منطقه‌ای تا کنون با جذب پیمانکاران مسیر رودخانه‌های کرج، طالقان و دیگر حوزه‌های استان را لایروبی کرده است. وی از بدهی آب منطقه‌ای به پیمانکاران خبر داد و گفت: بدهی آب منطقه‌ای به پیمانکاران در حال حاضر 400 میلیون تومان است؛ از همین رو نیاز است تا هم از محل اعتبارات بحران، هم استانی و هم ملی به آب منطقه‌ای کمک‌هایی صورت بگیرد زیرا پیمانکاران هم تا حدی می‌توانند با ما همکاری کنند. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای البرز در پایان اعلام کرد: اگرچه ظرفیت پیمانکاران محدود است اما آمادگی داریم چند برابر اعتبارات دریافتی، فعالیت کنیم.
بنیاد مسکن، پاسخگو نبود
با توجه به لزوم پاسخگویی بنیاد مسکن البرز در خصوص اقدامات صورت گرفته در سیجان پس از سیل در این یکسال،با علی رحیمی زاده، مدیرکل بنیاد مسکن استان البرز گفت و گو کرد. رحیمی زاده در پاسخ به وضعیت دیواره رودخانه داخلی روستا گفت: این دیواره ساخته شده است. وی در ادامه و در پاسخ به این توضیح که بنا به گفته دهیار هنوز این دیواره تکمیل نشده و مقدار ناچیزی از آن ساخته شده است با بیان اینکه عکس‌های ساخت دیواره رودخانه موجود است ما را به معاونت عمران روستایی این اداره کل ارجاع داد. با وجود تماس‌های مکرر خبرگزاری ایسنا با معاونت عمران روستایی اداره کل بنیاد مسکن استان البرز، هیچ پاسخی به این تماس‌ها داده نشد.
ما عصای موسی نداریم که معجزه کنیم!
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری البرز در ادامه این گزارش به خبرنگار ایسنا گفت: ما عصای موسی نداریم که با آن معجزه کنیم و به هر میزان که اعتبار تخصیص یابد به همان میزان فعالیت می‌کنیم.
هیربد معصومی در این گفت و گوی کوتاه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اقدامات دستگاه‌های استان پس از سیل سیجان برای پیشگیری و جلوگیری از وقوع سیل در این منطقه چگونه ارزیابی می‌شود گفت: پس از این حادثه، به میزان 30 درصد اعتباری که اختصاص یافته به همان میزان نیز اقداماتی صورت گرفته است. معصومی اعلام کرد: هم بحث لایروبی رودخانه و هم بحث آبخیزداری در این منطقه و اقدامات دیگری که لازم بود پس از سیل انجام شود به اندازه همان 30 درصد انجام شده است.
شورای اسلامی روستای سیجان: آن سیل دیگر تکرار نمی‌شود
ابراهیم فریدونی یکی از اعضای شورای اسلامی روستای سیجان ضمن ابراز رضایت از اقدامات صورت گرفته در زمینه آبخیزداری گفت: مهمترین اقدام برای جلوگیری از تکرار سیل در سیجان آبخیزداری است و این اقدام تا کنون به خوبی صورت گرفته است. وی برخی اظهارنظرها در خصوص عدم آبخیزداری مناسب در بالادست را نظراتی غیرکارشناسی عنوان کرد و گفت: از سال 82 منطقه‌ای به وسعت 300 هکتار در بالادست سیجان با بودجه‌ای معادل 300 میلیون تومان آبخیزداری شده بود و همین عاملی شد تا مناطق پایین دست آن در سیل سال گذشته آسیبی نبیند. فریدونی افزود: بر همان اساس پس از سیل تیرماه و با درسی که از خسارات آن گرفیتم؛ از زمستان سال گذشته، موضوع آبخیزداری در دیگر مناطق بالادست سیجان در دستور کار قرار گرفت. این عضو شورای اسلامی روستای سیجان از پیشرفت 95 درصدی جنگلکاری در یکی از مناطق درنظر گرفته شده برای جلوگیری از تکرار سیل تیرماه خبر داد و گفت: 450 میلیون بودجه برای جنگلکاری در این منطقه به وسعت 130 هکتار در نظر گرفته شده است و به نظر من تکمیل آن تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از وقوع مجدد دوباره سیل خواهد داشت. وی ادامه داد: 70 میلیون دیگر برای بذرپاشی و کپه کاری 160 هکتار دیگر از مناطق بالادست هزینه شده است و 80 میلیون تومان نیز برای آبخیزداری در دره‌های بالادست در نظر گرفته شده و این کار هم اکنون در حال انجام است. فریدونی به اقدامات انجام شده در بافت داخلی روستا اشاره و عنوان کرد: طبق توافقی که هفته گذشته میان شورا روستا و شورای تامین استان صورت گرفت قرار شد به زودی موضوع آسفالت معابر داخلی روستا، تکمیل دیواره رودخانه روستا و ساخت شش پل استاندارد آغاز شود. فریدونی با بیان اینکه اگرچه اقدماتی که در حوزه بافت داخلی روستا انجام می‌شود مهم است گفت: اما محل اصلی وقوع سیل در بالادست قرار دارد و به آبخیزداری مربوط می‌شود؛ بنابراین لازم است دولت در این زمینه کمک‌های بیشتری به روستاها ارائه کند. وی از جهادکشاورزی استان برای اقداماتی که پس از سیل در این روستا انجام گرفت تشکر کرد و گفت: با وجود اینکه بسیاری از زمین‌های کشاورزی ما همچنان مشکلاتی دارند اما جهاد کشاورزی از سال گذشته تا کنون 220 میلیون تومان تاسیسات از قبیل لوله انتقال آب در اختیار روستا قرار داده که نقش زیادی در کاهش این مشکلات داشته است.فریدونی در پایان و در پاسخ به سوال ایسنا مبنی بر اینکه با توجه به اقدمات صورت گرفته اگر بارندگی شدیدی رخ دهد چقدر احتمال دارد که سیل دیگری همانند سال گذشته تکرار شود گفت: اقداماتی که تاکنون انجام شده صد درصد در جلوگیری از وقوع سیل تاثیر داشته است و ما همچنان هم پیگیر جذب بودجه برای تکمیل اقدامات آبخیزداری هستیم. در پایان این گزارش بر آن شدیم تا به سراغ یکی از اهالی سیجان برویم که خواندن بیانات وی می‌تواند نتیجه جالبی از تمام صحبت‌های فوق به دست دهد.
خدا نکند بارندگی سال گذشته باز هم تکرار شود...
یکی از اهالی روستا که نخواست نامش ذکر شود به محض آگاهی از نیت خبرنگار ایسنا در گفت و گو با وی در مورد سیل سال گذشته و تمهیدات اندیشیده شده از سوی مسئولین برای جلوگیری از تکرار آن حادثه گفت: «خدا نکند بارندگی سال گذشته باز هم تکرار شود...» وی با بیان اینکه اگر آن بارندگی دوباره تکرار شود حوادث بسیار بدتر از سال گذشته رخ خواهد داد گفت: دلیل آن هم عدم احداث حتی یک سیل بند و لایروبی نشدن رودخانه در مناطق بالادست است. این فرد به خبرنگار ایسنا گفت: فقط قسمت داخلی رودخانه سیجان آن هم با کمک و همت اهالی پاکسازی شده و در مناطق بالادست و پایین دست سنگ‌هایی بسیار بزرگ و تا چند متر شن و ماسه در کف رودخانه انبار شده که در صورت حرکت جریان شدید آب همه اینها به سمت مناطق پایین دست سرازیر می‌شود. وی در پاسخ به اینکه آیا دیواره داخلی رودخانه روستا بازسازی شده است یا خیر اعلام کرد: سال گذشته 20 متر از دیواره بازسازی شد اما پس از آن به حال خود رها شده و اقدام دیگری صورت نگرفته است. این ساکن روستای سیجان لزوم بازسازی دیواره داخلی رودخانه و آسفالت معابر روستا را اگرچه مهم ارزیابی کرد اما اقدامات پیشگیرانه در بالادست به خصوص لایروبی رودخانه را مهمتر دانست و گفت: رودخانه در بالادست روستا واقعا وضعیت اسفناکی دارد و خدا نکند باز هم بارندگی سال گذشته رخ دهد. وی ادامه داد: وجود حجم زیادی از شن و سنگ‌های بسیار بزرگ در بستر رودخانه، در کنار عدم احداث حتی یک مورد سیل بند، روستای سیجان را حتی بیش از سال گذشته تهدید می‌کند چرا که سال گذشته این حجم از شن، ماسه و سنگ‌هایی به این بزرگی از قبل در مسیر سیل وجود نداشت و چنین خسارتی به بار آمد حال که چنین است چه خسارتی خواهد زد؟ وی که خود در جنگلکاری و بذرپاشی مناطق بالادست برای آبخیزداری مشارکت داشته از این طرح ابراز رضایت کرد و گفت: در مجموع کارهای خوبی در این خصوص انجام شده و تا کنون پیشرفت زیادی داشته است و با تکمیل سیستم آبرسانی به مراحل پایانی خود نزدیک‌تر می‌شود.
مسئولین به جای آبادکردن در تخریب پیشقدم شده‌اند
این اهل روستای سیجان در انتقاد از تخریب پل‌های روستا اعلام کرد: هنوز مهمترین موضوع یعنی لایروبی رودخانه و ساخت سیل بند در بالادست انجام نشده مسئولین آب منطقه‌ای پل‌های روستا را تخریب کردند؛ گویا مسئولین به جای آبادانی در تخریب پیشقدم هستند... وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود از ماندگاری تصویر وحشتناک سیل سال گذشته در ذهن خود و دیگر اهالی گفت و خاطرنشان کرد: «خود من اگر چند لحظه تعلل کرده بودم مرگم حتمی بود؛ صحنه آن روز هنوز هم در ذهن من و باقی اهالی وجود دارد؛ مشابه آن بارندگی را حتی پیرمردهای روستا هم به یاد ندارند؛ مردم هنوز هم ترس و استرس دارند» وی باز هم جمله «خدا نکند آن بارندگی تکرار شود» را گفت و ادامه داد: «اگر خدایی نکرده آن بارندگی تکرار شود این بار بدتر می¬شود؛ خدا کند در هیچ جای ایران چنین اتفاقی رخ ندهد...»
این ساکن سیجان در پایان در مورد اختلافاتی که میان بیان مسئولین در رابطه با سیل سیجان وجود دارد گفت و افزود: «مسئولین همیشه وقتی دور هم جمع می‌شوند با گفتن ان شاالله دیگر تکرار نمی‌شود خیال خود را راحت می‌کنند در صورتی که سال گذشته همه این خسارات در عرض 30 دقیقه به وجود آمد؛ من کاری به مسئولین ندارم و واقعیت را می‌گویم چون خودم اهل این روستا هستم و بیشتر از همه دلم برای این روستا می‌سوزد؛ پس از شما می‌خواهم که این را انعکاس دهید: با این وضعیت اگر بارندگی سال گذشته تکرار شود اتفاقات بدتر از آن رخ می‌دهد؛ خدا نکند تکرار شود...» خبرگزاری ایسنا منطقه البرز از همان لحظات اولیه وقوع سیل در سال گذشته، این موضوع را به صورت ویژه پیگیری کرد و در طول این یکسال نیز همواره در این زمینه از مسئولین مطابه‌گری کرده است؛ سیجان فقط یکی از ده ها روستای البرز است که به علت فرسایش خاک از سال¬های گذشته، چرای بیش از حد دام، عدم آبخیزداری در گذشته و ... با سیل‌های وحشتناک تهدید می‌شود؛ بنابراین لازم است مسئولان در این خصوص کمبود اعتبار و دلایلی از این دست را فراموش کنند زیرا حفظ جان انسان‌ها بر هر چیزی اولویت دارد.