پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

پروژه قطار شهري كرج كه اوايل دهه 80 با اتصال خط ريلي تهران - كرج به منظور كاهش ترافيك و آلودگي هوا، در دستور كار مديريت شهري كلانشهر كرج و مسئولان كشوري قرار گرفت، اكنون بيش از يك دهه است كه هنوز به سرانجام نرسيده و به آرزويي بر باد رفته مبدل شده است.
اواخر دهه 70 بود كه نخستين ايستگاه خط ريلي تهران - كرج با حضور مسئولان كشوري در ميدان شهيد سلطاني كرج گشايش يافت و دنباله آن با احداث 10 كيلومتر ديگر به عنوان خط يك قطار شهري كرج به گلشهر و دومين ايستگاه در استان البرز متصل شد. اجراي اين طرح گام مهمي براي انتقال مسافران بين تهران و كرج به شمار مي رود كه تاكنون نقش موثري درجابجايي مسافران اين دو كلانشهر داشته است. به دنبال اين طرح بزرگ و ملي بود كه پنج خط قطار شهري با پيشنهاد مسئولان محلي در شوراي عالي ترافيك براي كلانشهر كرج به تصويب رسيد. خط 2 قطار شهري با 27 كيلومتر و حدود 27 ايستگاه به عنوان بزرگترين خط متروي كشور در نيمه اول دهه 80 كليد خورد و اجراي آن به يك شركت مهندسي با نام سابير واگذار شد.آنطور كه مسئولان قبلي و كنوني كلانشهر كرج مي گويند شركت سابير متعهد شد كه اين پروژه عظيم را از محل منابع ملي و استاني و شهري كرج در بازه زماني حدود پنج سال به پايان برساند و بستر حمل و نقل زيرزميني را فراهم كند. اواخر دهه 80 اختلاف ها بر سرمسائل مالي و اجرايي بين مديران شهري كرج و شركت سابير بالا گرفت كه با تشكيل استان البرز در مهرماه سال 89 و انتظار اختصاص اعتبار كلان براي استان، اميدها در مردم و مسئولان براي رفع بخشي از مشكلات از كلانشهر كرج با تسريع در ساخت قطار شهري به سطح بالايي رسيد. انتخاب نخستين استاندار براي البرز در دولت دهم با وعده هايي مبني بر رسيدگي فوري به چالش ها و مشكلات از جمله پايان دادن به احداث خط 2 قطار شهري همراه شد، اما ديرزماني نگذشت كه وعده ها رنگ باخت و بودجه قطار شهري كرج به دوبخش ملي و مديريت شهري تقسيم شد. با رفتن نخستين استاندار از البرز و آمدن دومين استاندار در دولت دهم پس از حدود دوسال، مسئولان استاني و محلي، گشايش 6 كيلومتر از 27 كيلومتر خط 2 قطار شهري كرج تا شهريور سال 91 را به مردم وعده دادند، اما نه تنها اين وعده عملي نشد بلكه هر روز پرونده قطار شهري پيچيده تر شد. با آمدن دولت يازدهم حركت هاي عملي از سوي دولت در حمايت از قطار شهري كرج آغاز شد، اما ديگر خبري از درآمدهاي كلان دولت قبل نبود و به دليل محدوديت منابع مالي ناشي از تشديد تحريم ها، دولت نتوانسته تاكنون گره از كار خط 2 قطار شهري كرج به طور اساسي بردارد. با اين حال مديريت شهري كرج سال 94 تصميم گرفت كه حدود 10 هزار ميليارد ريال زمين به صورت تهاتر در اختيار شركت پشتيبان سابير قرار دهد تا حداقل دركمترين زمان بخشي از امور اجرايي خط 2 قطار شهري روي ريل قرار گيرد، اما مديريت شهري كرج اواخر سال گذشته همكاري با سابير را پس از حدود يك دهه متوقف كرد تا امور را به شركت پيمانكاري ديگري بسپارد. بر اساس اعلام مسئولان استاني و مديريت شهري كرج، شركت سابير به تعهدات خود عمل نكرده و بايد اين پروژه عظيم به شركت ديگري واگذار شود، اما آنطور كه مسئولان مي گويند شركت سابير دست بردار نيست و پروژه برغم كمك هاي مشاركتي و دريافت تسهيلات بانكي، زير خروارها خاك مدفون مانده است. مسئولان مديريت شهري و سازمان قطار شهري كرج اعلام كرده اند تا كنون حدود 15 كيلومتر از تونل 27 كيلومتري خط 2 قطار شهري كرج بين ميدان دانشگاه خوارزمي در غرب كرج و ميدان شهيد سلطاني در جنوب شرقي اين كلانشهر حفاري شده است. قرار است خط 2 قطار شهري كرج منطقه كمالشهر استان البرز را به شهرستان شهريار در استان تهران متصل كند. حميد رضا ابوالحسني عضو شوراي شهر و رئيس شوراي اسلامي شهرستان كرج مي گويد: متروي كرج از آنجايي كه از روز اول در انتخاب پيمانكار آن دقت صورت نگرفته و واسطه اي انتخاب شده، متروي افسانه اي شده است. وي ادامه داد: اين پروژه در واقع براي متروسازي درايران افسانه شده، هر بار مسئولان و شوراي كرج خواستند اقدام كنند و جلوي حركت غيرقانوني و كم لطفي شركت سابير را بگيرند با واسطه كردن افرادي كه علم و آگاهي به مترو ندارند و با دروغ پردازي اين شركت، بازگشت به كار شد. وي ادامه داد: اين بار از استاندار حميد طهائي و معاون عمراني وي هيربد معصومي، علي تركاشوند شهردار و اعضاي شورا تشكر مي كنيم كه محكم و ايستادند تا ريشه معضل بزرگ كرج خشكانده شود. به گفته ابوالحسني، اگر مسئولان شهر كرج خدمتگزار مردم هستند بايد معضل ترافيك را حل كنند و با كنار گذاشتن سابير مشكل را برطرف كنند زيرا سابير به هيچ وجه نمي تواند متروي كرج را تكميل كند، شركتي كه خودش پشتوانه مالي ندارد نمي تواند اين كار را انجام دهد. وي بيان داشت: اين شركت تعهداتش را زير پا گذاشته و 10 سال كرج را دچار مشكل و معضل ترافيك كرده است. رئيس شوراي اسلامي شهرستان كرج گفت: امسال اگر بخواهيم به فرمايش مقام معظم رهبري عمل كنيم كه سال اقتصاد مقاومتي و اقدام و عمل است، بايد از آنچه كه تا امروز ثمر نداده و از تخيلات واهي است، بيرون بيايم. وي افزود: فرمايشات مقام معظم رهبري عقبه ديني دارد و ما نيز بايد دوست بازي ها و زدو بندها را كنار بگذاريم، هدف از شعار سال اين است كه هم خدا و هم مردم از عملكرد مسئولان راضي شوند. ابوالحسني گفت: مشكل و مانع تراشي شركت سابير به حدي است كه محمود دادگو رئيس شوراي اسلامي شهر كرج در جلسه اي اعلام كرد كه اگر قرار است سابير بماند من مي روم. وي ادامه داد: يعني آنقدر سابير براي ما مشكل و معضل ايجاد كرده كه قابل تصور نيست، پروژه اي كه بايد ظرف چهار سال تحويل مي داد 10 سال گذشته و هنوز 30 درصد كار انجام شده است. ابوالحسني گفت: از نظر شوراي شهر كرج، مهلت كاري سابير تمام شده است و به اصطلاح اين دندان كنده شده است اما عده اي تلاش مي كنند كه اين شركت برگردد و اميدواريم كه به هيچ وجه اين اتفاق نيفتد. وي ادامه داد: وظيفه داريم از حقوق مردم دفاع كنيم و اگر جايي رسيديم حقوق مردم دفاع نمي كنيم اشغال اين ميز ها گناه نابخشودني است. غفور قاسمپور سخنگوي شوراي اسلامي شهر كرج گفت: اكنون دنيا به سمت گسترش خطوط ريلي و كاهش آلايندگي و ترافيك از طريق استفاده از اين خطوط رفته است، بر اين اساس بايد اذعان داشت، اجراي طرح قطار شهري در كاهش مسئله ترافيك نقش اساسي دارد. وي افزود: اجراي طرح قطار شهري به منابع درآمدي و مالي كلاني نياز دارد كه به دليل ركود و مشكلات اقتصادي كشور و از طرفي مشكلاتي كه با شركت سابير وجود داشت، نتوانستيم در مورد تكميل و توسعه آن موفق باشيم. اين عضو شوراي شهر كرج بيان داشت: به دليل پايبند نبودن سابير به تعهدات خود، مديريت شهري و استانداري البرز به اين نتيجه رسيدند كه با اين پيمانكار، قطار شهري راه به جايي نخواهد برد و بعد از اتمام قرارداد در دي ماه 94، تصميم به فسخ قرارداد با سابير گرفته شد. اين عضو شورا خاطرنشان كرد: به دنبال اين هستيم پس از تعيين تكليف سابير، پيمانكار جديد كه توان مالي اجراي اين طرح را داشته باشد براي تكميل خط 2 قطار شهري انتخاب كنيم. وي در ادامه گفت: بيشتر حفاري ها و زيرساخت هاي لازم براي بهره برداري ازقطار شهري كرج باقي مانده و 2 زمان مي برد تا اين حفاري ها تمام شود البته اقدامات زيربنايي خط 2 قطار شهري انجام شده است كه با انتخاب پيمانكار خوب و تامين مالي متناسب، اميدواريم تا دو سال آينده شاهد بهره برداري از اين طرح باشيم. اكنون مسئولان استاني و مديريت شهري كرج مي گويند مشكل اجرايي پروژه 2 قطار شهري كرج مشكل مالي نيست بلكه شركت پيمانكار از انجام به موقع كار طفره مي رود. همچنين برخي مسئولان براين عقيده اند كه شركت سابير در زمان انعقاد قرارداد با كمترين نرخ اجراي پروژه را متقبل شد، اما افزايش قيمت ها سبب شد تا اين شركت نتواند به تعهدات خود عمل كند و اكنون مديران استاني و شهري حاضر به بازنگري در قرارداد قبلي نيستند. پروژه خط 2 ريلي كرج در حالي ناتمام است كه دو رام قطار خريداري شده براي آن حدود دوسال است كه خاك مي خورد. همچنين چهار خط ديگر قطار شهري كرج همچنان روي كاغذ مانده و با وضعيتي كه خط دو قطار شهري دارد هنوز ناتمام مانده است. به گفته علي اصغر همتي مدير عامل سازمان قطار شهري كرج علت اساسي تاخير در پروژه قطارشهري بحث مالي است واين مسائل در رفتارهاي پيمانكاران و كارفرمايان تاثير مي گذارد و در نتيجه براي اينكه مسائله حل شود، تصميماتي گرفته مي شود كه تامين مالي مي تواند به عنوان پاشنه آشيل پروژه سنگيني مانند قطار شهري باشد. وي ادامه داد: اكنون برغم اينكه شهرهايي مثل كرج تامين مالي را به صورت تهاتر انجام مي دهند، مورد اقبال پيمانكار قرار نمي گيرد و همين باعث اختلاف شده و كارها را به سمت تعطيلي پروژه قطار شهري برده و اين موضوع مشمول شرايطي در قرارداد مي شود كه كار فرما را مجاب مي كند تا پايان قرارداد و فسخ همين رويه را با پيمانكار در پيش بگيرد. وي افزود: گراني پروژه و تلاش براي از دست ندادن سود آن، پيمانكار را وادار به سمت قضايي كردن موضوع مي كند و اين قسمت نيز طبيعي است. اين مسئول گفت: ما نمي توانيم بي تفاوت باشيم و براي صيانت از شهر بايد خوب عمل كنيم. همتي اظهار داشت: البته دستگاه قضايي احكام خوبي به نفع قطار شهري كرج صادر كرده و تلاش بر اين است كه فاصله ها را كم كنيم و به نتيجه برسيم. وي افزود: بسياري از فاكتورها در اختيار ما نيست، سال گذشته 232 ميليارد ريال بودجه گرفتيم. هر ماه بايد حدود 400 ميليارد ريال پرداخت داشته باشيم تا پروژه خط 2 قطار شهري كرج طبق زمان بندي به جلو برود كه البته اين مبلغ هم كافي نيست. وي ادامه داد: وقتي كه زمان اجراي پروژه طولاني مي شود در واقع هزينه ها افزايش مي يابد زيرا گراني ها در ادامه كار تاثير مي گذارد. مديرعامل سازمان قطارشهري كرج گفت: از تيرماه سال 91با گراني ها يي كه در اقتصاد رخ داد، مواجه شديم و اين چيزي نيست كه مخفي باشد و آنچه كه اتفاق مي افتد اين است كه منابع محقق نمي شود و پيمانكار دنبال اين است كه قيمت اصلاح شود. وي ادامه داد: كارفرما (مديريت شهري كرج) براي ادامه كار با شرايط تهاتري مي آيد اما اين وضعيت با عدم همكاري پيمانكار همراه است. مديرعامل سازمان قطار شهري كرج گفت: ما تمام تجهيزات موردنياز خط دو قطار شهري كرج را خريداري كرده ايم، بخشي از تونل ها آماده است و قطارها خريداري شده است. وي بيان داشت: پروژه از هر لحاظ آمادگي دارد واگر تامين مالي باشد و زمين ها (اراضي تهاتري) تبديل به منابع مالي شود، ظرف مدت 15ماه آينده به نتيجه مي رسيم. وي گفت: در صورتي كه اين پيمانكار كنار برود حتي مناقصه بين المللي خواهيم گذاشت.
همتي اظهار داشت:پروژه مترو كرج تنهامتعلق به استان البرزنيست، بلكه پروژه كشوري است و بسياري از خريدهايمان ارزي است. اين مسئول ادامه داد: حتي براي اجراي اين پروژه از اوراق مشاركت استفاده كرده ايم. هيربد معصومي معاون هماهنگي عمراني استانداري البرز نيز در اين باره مي گويد: قطار شهري كرج در واقع بر اساس قرارداد مطالعه طرح سرمايه گذاري شده است اما در انجام اين پروژه مشكلاتي با شركت سابير و از سوي ديگر تحريم ها ظالمانه رخ داد. وي ادامه داد: از سوي ديگر قرارداد با شركت پيمانكاري سابير در زماني منتقعد شد كه دلار 10 هزار ريال بود كه با اعمال تحريم به 40 هزار ريال رسيد كه اين موضوع در اجراي كار براي پيمانكار شرايط را سخت كرد. معصومي گفت: در آغاز كار افزايش قيمت ارز و تحريم ها در اجراي پروژه تاثير گذاشت و سبب شد تا پروژه طبق زمانبندي پيش نرود.
وي اظهار داشت: طبق بررسي ها در سال 91 وضعيت قرارداد با شركت پيمانكاري به خاطر شرايط موجود تعديل شد كه اين شركت دوباره تقاضاي تعديل در ميزان قرارداد شده است. معاون امور هماهنگي عمراني استانداري البرز اظهار داشت: براي پشيبرد پروژه قطار شهري كرج بخشي از اراضي شهرداري بارگذاري شد تا به صورت تهاتر به شركت پشتيبان سابير واگذار شود كه مورد تصويب شوراي اسلامي شهر كرج قرار گرفت، اما مسئولان سابير نپذيرفتند. وي ادامه داد: استاندار البرز نيز از مسئولان وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي به عنوان پشتيبان سابير دعوت كرد تا در نشستي، اختلافات را بررسي كنند. معصومي گفت : از آنجا كه استان البرز به لحاظ منابع مالي با مشكل مواجه بود براي تامين اعتبارمورد نياز قطار شهري، زمين در ازاي اجراي پروژه به شركت شستا پيشنهاد شد كه مورد قبول واقع نشد كه پس از اين نشست تصميمي گرفتيم ادامه همكاري با سابير قطع شود. وي ادامه داد: البته مسئولان شركت سابير شكايت كردند كه منجر به حكم دادگاه شد.اين مسئول اظهار داشت: با اين حال بايد مناقصه برگزار كنيم و در شرايط مناقصه قيد شود كه 70 درصد اجراي تهاتر و 30 درصد نقد تعيين شود. معاون استاندار البرز بيان داشت : بايد از امكانات بالقوه استفاده كنيم و پروژه را پيش ببريم كه بخشي از اعتبارات از محل منابع ملي و بخش ديگر از محل فروش املاك تامين مي شود. در اين جا ذكر اين نكته ضروري است كه پروژه قطار شهري كرج به عنوان يك پروژه ملي و استاني كه از مطالبات مردم است بايد تا چه زماني منتظر بود تا به نتيجه برسد و مردم آثار آن را ببينند. از آنجا كه استان البرز و كلانشهر كرج به عنوان همسايه پايتخت با سيل فزاينده جمعيت روبرو است و قرار گرفتن البرز در مسير 14 استان كشور هر روز بر دامنه ترافيك آن مي افزايد، يكي از راه هاي برون رفت از ترافيك سنگين شهري و آلودگي صوتي و هوا اجراي سريع پروژه قطار شهري است. بي شك حمايت مسئولان كشوري از اين پروژه عظيم در چهارمين كلانشهر كشور مي تواند گره اي كور از ترافيك البرز بگشايد ضمن آنكه خط 2 قطار شهري كرج در واقع پل ارتباطي بين استان البرز و غرب استان تهران به شمار مي رود. توسعه خط قطار شهري مهمترين گام براي تشويق مردم به استافاده از وسيله نقليه عمومي است و اين امر تنها با توسعه حمل و نقل ريلي محقق مي شود. همچنين تسريع در ساخت خط 2 قطار شهري كرج و احداث چهار خط ديگر ريلي در اين كلانشهر و تكميل خط متروي كرج - شهر جديد هشتگرد از مواردي است بايد به عنوان يك اولويت ملي براي دو استان پرجمعيت تهران و البرز مورد توجه ويژه قرار گيرد. از سوي ديگر همانطور كه سال گذشته وزير راه و شهرسازي اعلام كرد ، يكي از اولويت هاي دولت تدبير و اميد توسعه خطوط ريلي به دو شكل قطار سراسري و قطار شهري است كه انتظار مي رود با گشايش در اعتبارات ارزي و رفع كامل تحريم ها ، ايمن سازي سفرهاي برون شهري و درون شهري براي كاهش تصادفات و حوادث رانندگي ، تشويق مردم به استفاده از وسايل حمل و نقل ايمن عمومي اين امر مهم محقق شود.