صفحه اصلي > یادداشت > افزایش فردگرایی در جامعه و تأثیر آن بر روابط خانوادگی
افزایش فردگرایی در جامعه و تأثیر آن بر روابط خانوادگی5 خرداد 1404. نويسنده: monshi |
 در دهه‌های اخیر، جوامع انسانی شاهد تغییرات بنیادینی در الگوهای زندگی، سبک تفکر و نوع روابط اجتماعی بوده‌اند. احسان فلاحت پیشه / یکی از مفاهیم کلیدی که در این دگرگونی‌ها نقش محوری ایفا کرده، فردگرایی است؛ مفهومی که از جوامع غربی سرچشمه گرفته و رفته‌رفته در فرهنگ‌های دیگر نیز نفوذ کرده است. گرچه فردگرایی می‌تواند به تقویت استقلال فردی و شکوفایی استعدادها منجر شود، اما بی‌تردید آثار جانبی مهمی نیز بر پیکره جامعه و به‌ویژه بنیان خانواده دارد. یکی از مهم‌ترین پیامدهای فردگرایی، تغییر در ساختار و عملکرد خانواده است. خانواده‌های گسترده‌ای که در گذشته رایج بودند، به خانواده‌های هسته‌ای و سپس حتی به خانواده‌های تک‌نفره یا بدون فرزند تبدیل شده‌اند. دیگر مانند گذشته، افراد احساس نمی‌کنند که باید لزوماً برای رضایت والدین یا جامعه ازدواج کنند، فرزند بیاورند یا در کنار اعضای خانواده بمانند.فردگرایی باعث شده تا ارزش‌های فردی مانند آزادی، استقلال مالی، خودبیان‌گری و تجربه شخصی بر ارزش‌های جمعی چون وفاداری خانوادگی، اطاعت از والدین یا حفظ ساختار سنتی خانواده غلبه پیدا کند. این مسئله در مواردی باعث شکاف نسلی، تعارضات درون‌خانوادگی و حتی افزایش طلاق و کاهش ازدواج شده است.نمی‌توان منکر آن شد که فردگرایی، در برخی ابعاد، تأثیرات مثبتی نیز بر خانواده داشته است. به‌عنوان مثال، بسیاری از زنان و مردان امروز، ازدواج را نه از سر اجبار یا فشار اجتماعی، بلکه با آگاهی و انتخاب آزاد انجام می‌دهند. همچنین تربیت فرزندان نیز به سمت احترام به شخصیت کودک، پرورش استقلال فکری و توجه به خواسته‌های فردی پیش رفته که می‌تواند زمینه‌ساز رشد نسلی آگاه‌تر و مسئول‌تر باشد.با این حال، افراط در فردگرایی می‌تواند به فروپاشی روابط انسانی منجر شود. وقتی افراد فقط به خواسته‌های خود فکر می‌کنند و مسئولیت‌های جمعی را نادیده می‌گیرند، در خانواده احساس تعلق کاهش می‌یابد. والدینی که بیش از حد به آزادی شخصی خود اهمیت می‌دهند، ممکن است در تربیت فرزند کوتاهی کنند. فرزندانی که فقط به حقوق خود آگاه باشند اما نسبت به والدین یا خواهر و برادر خود مسئولیتی حس نکنند، به مرور زمان از مفهوم خانواده دور می‌شوند.رسانه‌های نوین و شبکه‌های اجتماعی، تأثیر قابل‌توجهی در گسترش فردگرایی داشته‌اند. الگوبرداری از سبک زندگی افراد مشهور یا اینفلوئنسرهایی که سبک زندگی «آزاد»، «بدون قید» و «خودمحور» را تبلیغ می‌کنند، در ذهن بسیاری از کاربران، به‌ویژه جوانان، این تصور را ایجاد می‌کند که برای موفق بودن باید ابتدا خود را بر دیگران مقدم دانست.همچنین فضای مجازی، جایگزینی برای روابط چهره‌به‌چهره شده و نوعی انزوا و خودمحوری ایجاد کرده است. بسیاری از افراد ساعات زیادی را با گوشی و رایانه می‌گذرانند، بدون اینکه زمانی را برای تعامل واقعی با اعضای خانواده صرف کنند. این نوع زندگی، در درازمدت، احساس همدلی، تعلق و مسئولیت‌پذیری خانوادگی را تضعیف می‌کند.جامعه سالم، جامعه‌ای است که بتواند میان آزادی فردی و مسئولیت اجتماعی توازن برقرار کند. در همین راستا، برای جلوگیری از فروپاشی ارزش‌های خانوادگی در سایه فردگرایی، می‌توان پیشنهادهای زیر را مطرح کرد:. آموزش سواد رسانه‌ای برای کودکان و نوجوانان، تا بتوانند محتوای فضای مجازی را به‌صورت انتقادی تحلیل کنند و به دام تبلیغات افراطی فردگرایانه نیفتند. بازگشت |