صفحه اصلي > گزارش > مهار فرونشست دشت اشتهارد در انتظار طرح های جهادی
مهار فرونشست دشت اشتهارد در انتظار طرح های جهادی8 خرداد 1400. نويسنده: monshi |
 دشت اشتهارد استان البرز در پس برداشت های بی رویه از منابع آبی زیر زمینی و خشکسالی های طولانی مدت افزون بر فرونشست، شکاف های عمیقی برداشته که بنا به گفته کارشناسان با اجرای طرح های جهادی این پدیده خطرساز را باید مهار کرد. آنطور که شواهد نشان می دهد ، دشت اشتهارد در استان البرز و همسایه آن یعنی دشت بوئین زهرا در استان قزوین در این سال ها براثر عطش ناشی از خشکسالی و کم بارشی و برداشت بی حد وحصرآب از منابع زمینی دچار فرونشست و شکاف شده که التیام این زخم های عمیق به قرن ها زمان نیاز دارد.شهرستان اشتهارد واقع در جنوب غربی استان البرز یکی از قطب های صنعتی و کشاورزی استان محسوب می شود اما در این حال این منطقه کویری از آب های سطحی بی بهره بوده و همین امر سبب شده تا برای مصارف شرب ، کشاورزی ، باغداری و صنعت به سفره های ضعیف زیر زمینی منطقه رجوع شود، آبخوان هایی که شوری آب آنها کام مردم را تلخ کرده است.وجود بیش از سه هزارو۵۰۰ هکتار اراضی کشاورزی و باغی و بیش از ۲ هزار واحد تولیدی و صنعتی در شهرستان اشتهارد موجب شده تا در کنار تامین آب شرب جمعیت ثابت و شناور منطقه ، برداشت زیادی از سفره های آب زیر زمینی این شهرستان انجام شود و همین سبب تخلیه شدید منابع آبی شده است.فعالیت صنایع آب بر و مزارع کشاورزی و باغی با آبیاری سنتی از عمده مشکلاتی است که دشت اشتهارد را به این روز انداخته ؛ افزون بر این وجود ده ها واحد صنعتی و مزارع فراوان اراضی کشاورزی آبی در شهرستان بوئین زهرا ، تنش آبی و پدیده فرونشست زمین در منطقه سرعت بخشیده است.به وجود آمدن این فاجعه زیست محیطی امروز سبب دغدغه شدید برای مردم و مسوولان استان البرز و مناطق همجوار شده زیرا در صورت افزایش شعاع شکاف ها بیم آن می رود که مناطق شهری و روستایی حتی کلانشهرهای کرج و تهران را تحت تاثیر خود قرار دهد.بنا به گفته برخی کارشناسان و مردم ، گسل های زلزله خیز استان های البرز ، قزوین و تهران کمبود که پدیده فرونشست و شکاف لایه های سطحی زمین نیز به آن افزوده شده است. وضعیت دشت اشتهارد از نگاه مدیر امور آب منطقه غلامرضا احمدی مدیر امور آب شهرستان اشتهارد با ابراز نگرانی از پیامدهای پدیده فرونشست و شکاف برداشتن زمین در شهرستان اشتهارد می گوید: این پدیده ۲ دشت اشتهارد البرز و بوئین زهرا در استان قزوین را تحت تاثیر خود قرار داده و عمق فاجعه زیست محیطی هر روز بیشتر و بیشتر می شود.وی ، برداشت بی رویه از آب های زیر زمینی در ۲ شهرستان اشتهارد و بوئین زهرا و خشکسالی های پیاپی را عامل اصلی به وجود آمدن این پدیده دانست و بر انجام طرح های فوری برای پیشگیری از گستردگی فرونشست و شکاف زمین منطقه تاکید کرد.احمدی گفت : حدود ۲ ماه پیش برای بررسی دقیق میزان فرونشست زمین و علل آن در دشت اشتهارد تیم های کارشناسی از سازمان زمین شناسی به این شهرستان سفر کردند که نتایج داده ها در دست بررسی است.مدیر امور آب اشتهارد با بیان اینکه شرایط اقلیمی و کویری اشتهارد به فاجعه زیست محیطی منطقه کمک کرده است، گفت : میزان دسترسی به آب های زیر زمینی اشتهارد از ۱۲۰متر در ۲ دهه اخیر اکنون به بیش از ۳۰۰ متر رسیده و آبخوان های این شهرستان از آب تخلیه شده است. اقدامات فوری برای مهار فرونشست زمین احمدی به اقدامات سریع این اداره برای نجات آبخوان ها (سفره های زیرزمبنی آب) شهرستان اشتهارد اشاره کرد و بیان داشت: تاکنون ۳۵۰ حلقه چاه غیر مجاز در این شهرستان شناسایی شده که سال طی سال گذشته تاکنون ۲۳۵ حلقه آنها مسدود شده است.مدیر امور آب شهرستان اشتهارد ادامه داد: همچنین نصب کنتور هوشمند بر روی ۷۵ حلقه چاه مجاز کشاورزی اقدامی دیگری بود که برای مهار برداشت بی رویه از آبخوان های منطقه صورت گرفته است.وی ادامه داد: تلاش ها براین است تا پایان سال جاری تمام چاه های غیر مجاز اشتهارد مسدود و مابقی چاه های مجاز دارای کنتور هوشمند شود. احمدی گفت : در مجموع سه نوع چاه در منطقه وجود دارد که باید هر سه نوع شناسایی و مدیریت شوند ، نوع نخست چاه های قدیمی و فاقد شناسه ، نوع دوم چاه های غیر مجاز و نوع سوم چاه های مجاز هستند.مدیر امور آب اشتهارد بیان داشت : چاه های نوع اول باید ضمن شناسایی نسبت به ساماندهی یا انسداد آنها اقدام کرد ، ضمن آنکه چاه های غیر مجاز شناسایی شده در ۲ بخش مورد بررسی قرار گیرند، بخشی از این چاه ها ا برای کشاورزی و صنعت موثر بوده که باید برای آنها مجوز صادر شود و دارای کنتور هوشمند شوند و مابقی نیز باید مسدود کرد.وی ادامه داد: در بخش چاه های مجاز نیز با مشکلی به نام اضافه برداشت یا آب فروشی مواجه هستیم که البته این موضوع در خصوص چاه های قدیمی و غیر مجاز صدق می کند.رییس اداره امور آب شهرستان اشتهارد گفت : مدیریت چاه های مجاز نیز از موارد مهمی است که باید به درستی انجام شود تا شاهد آب فروشی غیر مجاز در منطقه نباشیم. سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ البرز و وضعیت بارشی اشتهارد مدیرکل هواشناسی استان البرز می گوید که بررسی های آماری نشان می دهد که بارش های این استان از ابتدای سال آبی جاری(مهرماه ۹۹) تاکنون ۸۴ میلی متر زیر شاخص نرمال یعنی حدود ۲۹۰ میلی ثبت شده است. به گفته آرش بهاروند احمدی ، طبق پیش بینی ها میزان بارندگی های استان البرز تا پایان سال آبی جاری به کمتر از ۱۶ میلی متر خواهد رسید.وی ادامه داد: جدول بارش ها نشان می دهد که از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون شهرستان اشتهارد ۱۹۵ میلی متر بارندگی داشته که در مدت مشابه بلندمدت ۱۹۲.۷ میلی متر و مدت مشابه سال گذشته ۳۱۵.۵ میلی بوده است.طبق گزارش هواشناسی هرچند ۶ شهرستان دیگر استان البرز به لحاظ بارندگی نسبت به مدت مشابه به سال گذشته و طولانی مدت وضعیت بارندگی مناسبی ندارند اما اشتهارد کم بارشی ترین منطقه استان در سال آبی - زراعی جاری بوده است.میانگین بارندگی استان البرز حدود ۴۰۰ میلی متر در یک سال آبی است. وضعیت دشت اشتهارد از نگاه فرماندار فرماندار اشتهارد با بیان اینکه بیشترین آسیب زیست محیطی از ناحیه شهرستان بوئین زهرا استان قزوین به اراضی و سفره های آب زیر زمینی منطقه وارد شده است ، گفت : بررسی های میدانی بیانگر آن است که بیشترین محدوده فرونشست زمین مربوط به شهرستان بوئین زهرا در همسایگی دشت اشتهارد است . فرهاد شیبک در عین حال تاکید کرد که دشت اشتهارد نیز وضعیت خوبی ندارد و باید با اجرای طرح های جهادی بتوانیم بحران فرونشست زمین و خشکیدگی منابع آبی منطقه را جبران کنیم.فرماندار اشتهارد ادامه داد: در محدوده دشت های بحران زده اشتهارد و بوئین زهرا کارخانه های زیادی وجود دارد و بهره برداری از منابع آبی خسارات فراوانی به بار آورده است.شیبک بیان داشت: تغییر اقلیم و خشکسالی بر دامنه بحران دشت اشتهارد البرز افزوده است و میزان دسترسی به سفره های زیر زمینی به بالای ۳۰۰ متر رسیده است.وی ادامه داد: برداشت بی رویه آب از سفره های زیر زمینی در سه بخش کشاورزی، شرب و صنعتی پیامدهایی در منطقه در پی داشته و باید آن را مدیریت کرد.فرماندار اشتهارد با تائید اقدامات صورت گرفته توسط اداره امور آب منطقه ای البرز برای انسداد چاه های غیر مجاز منطقه گفت : سال گذشته اقدامات خوبی با حمایت دستگاه قضایی برای انسداد چاه های غیر مجاز انجام دادیم . وی بیان داشت : در مجموع توسط دستگاه های مختلف اجرایی پارسال ۲۷۴ حلقه چاه غیر مجاز در محدوده های کشاورزی، صنعتی و مکان های دیگر شهرستان اشتهارد مسدود شد.فرماندار اشتهارد با بیان اینکه این شهرستان از منابع آب سطحی محروم است، گفت : اکنون تمام فشارها بر منابع آب زیر زمینی منطقه متمرکز است.شیبک به وضعیت جمعیتی شهرستان اشتهارد کرد و افزود: این شهرستان دارای ۴۲ هزار نفر جمعیت ثابت و ۳۵ هزار نفر جمعیت کارگری شناور بوده که از مناطق دیگر برای کار وارد شهر ک های صنعتی وارد اشتهارد می شوند و پس از پایان فعالیت روزانه به شهرهای خود مانند ماهدشت ، کرج ، صفادشت و بوئین زهرا باز می گردند. وی بیان داشت : اکنون شهرستان اشتهارد دارای سه هزارو ۵۰۰ هکتار زمین کشاورزی است که در صورت وجود آب مناسب این اراضی تا هشت هزار هکتار قابل توسعه می باشد.شیبک یادآور شد که البته بخشی از اراضی کشاورزی اشتهارد دیم و بخش دیگر آبی است . وضعیت آب شرب اشتهارد فرماندار اشتهارد با بیان اینکه آب شرب این شهرستان کیفیت لازم را ندارد ، اظهار داشت : اکنون آب آشامیدنی اشتهارد از ۱۴ حلقه چاه تامین می شود که هفت حلقه آنها به شدت شور ، تعدادی از چاه ها با دبی پایین و مابقی نیمه شیرین هستند.شیبک ادامه داد: آب تمام این چاه ها به سیستم آب شیرین کن منطقه انتقال و پس از تصفیه وارد شبکه توزیع آب شهر و روستاهای شهرستان می شود. پروژه هایی برای نجات آبخوان ها و تامین آب اشتهارد فرماندار اشتهارد به پروژه های در دست اقدام برای تامین آب کشاورزی ، شرب و صنعتی این شهرستان اشاره کرد و گفت : اگر این پروژه ها در زمان مناسب بهره برداری شود، مشکل تنش آبی تا سه سال آینده در این شهرستان برطرف خواهد شد.شیبک بیان داشت : پروژه نخست انتقال پساب تصفیه خانه فاضلاب مهرشهر کرج به اشتهارد است که تاکنون ۶۸ درصد کار به اتمام رسیده است.تکمیل این پروژه با اختصاص ۲۰ میلیون مترمکعب پساب تصفیه شده فاضلاب در سال برای مصارف کشاورزی و صنعتی شهرستان اشتهارد همراه است.همچنین اختصاص ۱۵۰ متر مکعب آب در ثانیه از سدهای کرج و طالقان به اشتهارد اقدام دیگری است که بحران کم آبی را در این شهرستان مرتفع و سفره های زیر زمینی را نجات خواهد داد.فرماندار اشتهارد در توضیح بیشتر این پروژه ها بیان داشت : تلاش ها براین است تا هر چه زودتر پروژه انتقال پساب تصفیه خانه فاضلاب مهرشهر کرج به دشت اشتهارد برسد و با آبیاری مزارع و باغات و تامین آب صنایع ، بیشتر چاه ها ی منطقه از مدار خارج شود ضمن آنکه سطح اراضی کشاورزی اشتهارد به حدود هشت هزار هکتار افزایش می یابد.شیبک ادامه داد: اختصاص ۵۵ میلیون متر مکعب آب از سدهای کرج و طالقان به استان البرز در سال گذشته با مجوز وزارت نیرو بارقه امیدی برای رهایی مردم اشتهارد از مصرف آب شور به وجود آورده است.وی بیان داشت : اکنون طرح مطالعانی پروژه انتقال آب سدهای کرج و طالقان به اشتهارد در دست مطالعه قرار دارد که البته یک شبکه جامع و سراسری برای انتقال و توزیع آب در سطح استان البرز تعریف شده است.فرماندار اشتهارد گفت : طبق برنامه ریزی از طریق رینگ سراسری انتقال و توزیع آب استان البرز ، سهمیه آب شهرستان اشتهارد تامین خواهد شد.وی گفت : در فاز اول این پروژه احداث ۶۰ کیلومتر شبکه انتقال آب برای اشتهارد پیش بینی شده است.به گفته فرماندار اشتهارد ، اجرای این ۲ پروژه بزرگ( انتقال آب شرب و پساب تصفیه شده ) افزون تامین آب شرب ، کشاورزی و صنعت ، موجب خواهد شد تا چاه های اشتهارد مسدود و سفره های زیر زمبنی تقویت شود ضمن آنکه پدیده فرونشست و شکاف زمین در منطقه مهار خواهد شد.هرچند که مسوولان شهرستان اشتهارد خبر از اقدامات خوبی برای مدیریت منابع آبی منطقه و کاهش برداشت از منابع آبی این شهرستان دادند اما در عین حال کارشناسان معتقدند که به موازات اقدامات جهادی و اجرایی برای نجات سفره های زیر زمینی اشتهارد باید فعالیت های مشابه برای نجات اراضی دشت بوئین زهرا نیز در استان قزوین انجام شود تا بتوان از عمیق تر شدن شکاف زمین و به وجود آمدن فاجعه بزرگتر جلوگیری کرد.همچنین بنا به اظهار برخی کارشناسان میزان فرونشست زمین در بخش های از دشت های اشتهارد و بوئین زهرا به بیش از یک متر رسیده که باید خطر زیست محیطی منطقه را جدی گرفت و برای مهار آن به سرعت وارد عمل شد.شهرستان اشتهارد در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی کرج مرکز استان البرز قرار دارد. بازگشت |