صفحه اصلي > گزارش > هوشمند سازی مدیریت حمل و نقل، راهکاری موثر در توسعه پایدار
هوشمند سازی مدیریت حمل و نقل، راهکاری موثر در توسعه پایدار30 مهر 1396. نويسنده: monshi |
 گسترش و توسعه شهر نشینی، عدم توانایی پاسخگویی زیرساختهای شهری به نیاز شهروندان در تمامی حوزه های خدمات شهری بی اغراق یکی از مهمترین مشکلات بشر بوده و عدم برنامه ریزی درست و اصولی برای مدیریت مشکلات پیش رو می تواند در آینده ای نزدیک زندگی ساکنین شهرها را با مخاطرات جدی فراوانی رو به رو نماید. گسترش و توسعه شهر نشینی، افزایش جمعیت و عدم توانایی پاسخگویی زیرساختهای شهری به نیاز شهروندان در تمامی حوزه های خدمات شهری در سایه محدودیتهای مالی، بی اغراق یکی از مهمترین مشکلات بشر بوده و نظر به روند رو به رشد این توسعه، عدم برنامه ریزی درست و اصولی برای مدیریت مشکلات پیش رو می تواند در آینده ای نزدیک زندگی ساکنین شهرها را با مخاطرات جدی فراوانی رو به رو نماید. بی تردید می توان از مهمترین زیر ساختهای مورد نیاز در زندگی انسانها، به حوزه "حمل و نقل و ترافیک" اشاره نمود که بصورت مستقیم در بخشهای اقتصادی، حوزه های اجتماعی، سلامت و محیط زیست اثرگذار است. لذا سیاستهای هدفدار تبیین شده در این حوزه و مدیریت معضلات آن در بخشهای فوق می تواند تبعات منفی ناشی از آن از قبيل افزايش زمانهاي تلف شده، تصادفات ، تخلفات، آلودگي هاي زيست محيطي، كاهش منابع انرژي و مشکلات روانی، استرس و سلامت شهروندان و ... را کاهش دهد. بدیهی است افزایش بدون برنامه تسهیلات حمل و نقلی با روشهای مرسوم از قبیل افزایش و توسعه صرفاً کمّی ناوگان حمل و نقل شهری و یا توسعه فیزیکی معابر به شکل تعریض و طبقاتی نمودن آنها به دلیل نیاز به سرمایه گذاری کلان و صرف زمان زیاد جهت اجرا، نمی تواند بعنوان راهکار مناسبی برای رفع پایدار مشکل ترافیک در شهرها بیان گردد. کما اینکه اتخاذ چنین تصمیماتی بدون برنامه ای مدون و هدافدار ضمن اتلاف سرمایه های ملی می تواند در بلند مدت نتیجه عکس نیز به همراه داشته باشد. به تحقیق گزینه حذف کامل ترافیک در معابر شهری با توجه به شرایط حاضر ساختار شهری و شهروندی شهرها، امری بعید و کاملاً غیرممکن است. اما در راستای تحمل پذیر شدن مشکلات و معضلات ناشی از ترافیک، ارائه راهکارهای اساسی جهت مدیریت و ایجاد انظباط ترافیکی موضوعی بدیهی و قابل امکان خواهد بود. برای این منظور يكي از جديدترين و مؤثرترين راهكارهاي مديريت ترافيك كه از فن آوري اطلاعات نشأت مي گيرد ايده بكارگيري سيستم هاي هوشمند حمل ونقل (ITS) است كه مي تواند در راستاي تحقق سیاست شهرالكترونيك، چشم انداز تازه اي براي دستيابي به تحرك درجامعه و ارائه خدمات بهتر به شهروندان ايجاد نمايد. در سایه محدودیتهای موجود در پاسخگویی به مشکلات پیشامده از نیازهای حمل و نقل شهروندان، به سبب گستردگی شهرها، کمبود نیروی انسانی و کمبود منابع مالی، استفاده از ابزار و فن آوری های نوین بدلیل دقت و سرعت العمل بالا آن امری ضروری است. برای این منظور بهره گیری از سيستم هوشمند حمل ونقل(ITS) با تعریف بكارگيري تكنولوژيهاي نوين از قبيل پردازش اطلاعات، الكترونيك، ارتباطات و سيستمهاي كنترل و ديگر فن آوريهاي ارتباطي و استراتژيهاي مديريت به‌گونه‌اي هماهنگ و يكپارچه جهت ارتقاء سطح ايمني، كارايي و ارزاني در حمل ونقل امری اجتناب ناپذیر است. بعبارت دیگر کلمه ITS به مجموعه ای از ابزارها و امکانات و تخصص ها از قبیل مفاهیم مهندسی ترافیک، تکنولوژیهای نرم افزاری، سخت افزاری و مخابراتی اطلاق می شود که به صورت هماهنگ و مجتمع به منظور بهبود کارایی و ایمنی در سیستم حمل و نقل به کار گرفته می شود. بر اساس طبقه بندی صورت گرفته در مجمع جهانی راه (پیارک) که مورد تایید سازمان جهانی ISO قرار گرفته است پروژه های ITS و نوع خدمات قابل ارائه آن به کاربر در 6 بخش و 32زمینه مختلف خدماتی و مدیریت حمل و نقل و ترافیک تقسیم بندی گردیده است. که از اهم آن می توان به مواردی چون مديريت وكنترل تقاطعها و معابر شهری، سيستم مديريت بزرگراهها، سيستمهاي مديريت حمل ونقل عمومي، سيستم اطلاع رساني مسافر، سيستم پرداخت الكترونيكي كرايه وعوارض، يكپارچه سازي سيستم هاي اطلاع رساني درشهرها، مديريت واحد برعمليات اجرايي درسطح شهرها، مديريت بحران و بلاياي طبيعي، ارائه تسهيلات درخدمات رساني شهري، مديريت فوريتهاي شهري، يكپارچه سازي سيستم ها، حوزه های امنیتی و انتظامی اشاره نمود. تحقق بکار گیری سیستم های هوشمند حمل و نقل(ITS) در حوزه ها و سیستمهای مطرح شده و سرمایه گذاری درست و برنامه دار در این بخش می تواند کمک شایان و قابل ملاحظه ای در مدیریت پایدار ترافیک و کاهش تبعات آن داشته باشد. از سوی دیگر ضمن دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده با بهره برداری های جانبی در سایر بخشهای مطروح از این تکنولوژی می توان شاهد بازگشت سرمایه قابل ملاحظه ای برای سرمایه گذاران نیز بود. البته این نکته لازم به ذکر است که بكارگيري ITS بعنوان تنها ابزار حل مشكلات حمل و نقل محسوب نمي شود، بلكه زير بناي مناسبي جهت كاهش پيامدهاي منفي آن در عرصه حمل ونقل و ايجاد راه و رسمي جديدتر و مؤثرتر بمنظور پاسخگويي به نيازهاي موجود خواهد بود. برای عملکرد مطلوب سیستمهای هوشمند حمل و نقل در توسعه پایدار ضرورت تعامل دو بخش فنی و سازمانی در این بخش امری ضروریست. تجربه بهره گیری از سيستم های هوشمند حمل و نقل در داخل از کشور مبین آنست كه مسائل سازماني در بهره برداری از سیستم نسبت به مسائل فني و تكنيكي، از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و تسهیل موانع اجرایی استفاده از آن دشوارتر و سخت تر از توسعه و راه اندازی این سیستمها بوده‌است. لذا متخصصين و برنامه ریزان این حوزه بايد ضمن آشنایی با سيستم ساختاري ITS و فرآیندهای فنی مطروح در آن با مؤلفه هاي سازماني این سیستم جهت گنجاندن آن در يك چارچوب هماهنگ، آشنايي كافي داشته باشند. در اين راستا بمنظورکنترل بهينة ترافيک و توسعه و بهره برداري کارا از پروژه هاي مرتبط با سيستمهاي هوشمند حمل ونقل در بخشهاي مختلف از قبیل مدیریت ترافیک، امداد، اورژانس، امنیتی، انتظامی، رسانه و اطلاع رسانی، حمل و نقل عمومی، سلامت و محیط زیست و ... ضمن ايجاد زمينه تعامل, همکاري و هماهنگي موثر با ارگانهاي بهره بردار زمینه ايجاد يک مرکز واحد جهت مديريت جامع و يكپارچه در رسیدن به اهداف تعیین شده فراهم شود. نتیجه گیری با عنایت به رشد روزافزون جمعيت و روند رو به افزایش حجم وسايل نقليه كه متعاقب آن مسايل و مشكلات جدي ای در حوزه حمل و نقل و ترافیک از قبيل آلودگيهاي زيست محيطي، كاهش منابع انرژي، افزايش خسارت‌هاي مادي و معنوي ناشي از تصادفات، افزايش زمانهاي تلف شده و روند رشد سريع تقاضاي حمل و نقل به ويژه در ساعات اوج، تبعات منفی ترافیک در سلامت روان و جسم شهروندان و ... ايجاد نموده است، این ضرورت را ایجاب می نماید تا برنامه ریزان و مدیران شهری، توجهي ويژه به اتخاذ سياستهاي راهبردي در پاسخگویی به مطالبات به حق شهروندان در رفع پایدار این مشکلات صورت دهند. با شرح این مشکلات، يكي از راهکارهای اساسی مبتنی بر توسعه پایدار و تکنولوژی های نوين كه در مديريت حمل ونقل و ترافيك مطرح گردیده و مي توان آنرا از جمله مدرن ترين تكنيكهاي موجود در دنيا بمنظور بهبود و رفع مشكلات حمل و نقل وترافيك شهري نام برد، بكارگيري سيستمهاي هوشمند حمل و نقل(ITS) است. سيستم هاي هوشمند حمل و نقل درصورت بكارگيري درست و اصولی با اهداف از پیش تعیین شده قادر خواهند بود نقش شایانی بطور مستقيم و غيرمستقيم برمديريت شهري و ايجاد شهری با خدمات الكترونيك ايفا نمايند. بسياري از راهكارهاي ITS مي تواند در زمينه كنترل ترافيك موثر باشد و يكپارچه سازي اين روش ها ازطريق تشريك اطلاعات و زيرساختها موجب هم افزايي اثرات آن ها در سایر بخشهای مدیریت شهری گردد. با وجود آنكه خدمات ITS طيف وسيعي از كاربردها را در برمي گيرد، اما براساس نيازها و شرايط مختلف فرهنگي، اجتماعي ، اقتصادي واقليمي هر منطقه بخشي از خدمات در اولويت برنامه هاي ITS آن منطقه قرارمي گيرند.لذا لازم است ضمن مطالعه و بررسي سيستمهاي ITS از ابعاد گوناگون بمنظور بهره برداري بهينه از خدمات این سیستم به نحو احسنت نسبت به برنامه ريزي و تهيه و تدوين طرح جامع در مراحل تعيين راهبردها و جهت گيريها و همچنين مراحل اجراي پروژه هاي آن متناسب با شرايط و نیازهای شهر اقدام گردد. منابع: [1]. Chowdhurry , Mashrur and Sadek,"Fundamental of Intelligent Transportation System Planning",Artech House,Newyork,2003 [2].www.iteris.com [3]. م. پور حیدر، مروری بر بکار گیری سیستمهای ITS در مدیریت شهری، کنفرانس بین المللی شهرداری الکترونیک محمد حاجی جعفری رئیس اداره کنترل ترافیک شهری شهرداری کرج بازگشت |