پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

چ
حرکت به هنگام برخی دستگاه های مسئول از جمله شرکت آب منطقه ای استان البرز در اوج بارش سیلابی بهارامسال را باید اقدامی ستودنی و مبتکرانه دانست، برنامه ای که اکنون به نقشه راه برای نجات سفره های زیر زمینی استان و کشور تبدیل شده است.
بارش‌های خوب سال زراعی جاری، مرحمی بر زخم‌های عمیق حدود سه دهه کم بارشی و خشکسالی کشور و استان البرز به شمار می‌رود، نزولاتی که اگر چه به یکباره سیل به راه انداخت اما بسیاری از تالاب‌ها و رودخانه‌ها را احیا کرد. دراین میان زخم سفره‌های زیر زمینی کشور و استان البرز آنچنان عمیق و دردناک است که به این سادگی قابل التیام و درمان نیست. از دیگر سو سیل ویرانگر نوروز و بهار ۹۸ اگرچه همه دستگاه‌های اداری و اجرایی کشور را درگیر مهار و امدادرسانی کرد اما برخی دستگاه‌های اجرایی از جمله شرکت آب منطقه‌ای البرز در کنار امداد و نجات مردم، حرکتی جهاد گونه در امتداد رسالت خویش آغاز کردند و به عبارتی بارش‌های سیلابی را به فرصتی برای نجات سفره‌ها تبدیل و تجربه جدیدی را پیش روی همگان قرار دادند. حرکت از آنجا شروع شد که رودخانه کردان شهرستان ساوجبلاغ استان طغیان کرد، سیلابی که می‌توانست بسیاری از مناطق شهری و روستایی را تخریب کند اما دستگاه‌های اجرایی با حمایت استانداری البرز، فرمانداری ساوجبلاغ و شرکت آب منطقه‌ای البرز، سیلاب‌ها را به سمت شن چاله‌های مخروبه و فعال سرازیر کرد.میلیون‌ها متر مکعب آب به سفره‌های زیرزمینی البرز در دشت‌های ساوجبلاغ و نظرآباد تزریق شد، اقدامی که اگر چه برای سیرآب کردن زیر زمین کافی نبود اما شروع یک برنامه علمی و عملی که بسیاری از کارشناسان و دغدغه مندان انتظار آن را می‌کشیدند، کلید زد. دشت‌های ساوجبلاغ و نظرآباد سال‌ها بود که به اندازه بهار امسال رنگ آب را به چشم خود ندیده بودند و حتی تالاب ۱۰ هزار هکتاری صالحیه نظرآباد هم به جمع دشت‌های خشکیده کشور پیوست اما نزول رحمت الهی در بهار ۹۸ حیات و نشاط دوباره به این مناطق بازگرداند.در این میان آنچه می‌بایست حافظ آب و خاک در برابر خشکیدگی و کمی بارشی باشد، دستگاه‌های اجرایی و متولی از جمله سازمان‌های آب، جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری و حفاظت محیط زیست در کنار عزم همگانی است تا بتوان کشور را از مرحله خشکسالی به سبزینگی گذشته بازگرداند.اگرچه خشکسالی و کم بارشی در قباله تاریخی ایران ثبت وضبط شده و پدیده تغییر اقلیم مزید برعلت است اما این عزم و تفکر خلاقانه مردمان سختکوش این سرزمین است که می‌تواند اراضی، کوه‌ها و دشت‌ها را در وقت بحران محفوظ بدارد. تجربه زیانبار ریزگرد و گرد وغبار چند سالی است که منطقه را به ستوه آورده و از طبیعت گرفته تا حیات انسانی، جانوری و گیاهی را تحت تأثیر قرار داده است.
با این حال تنها با حرکت علمی، خرد جمعی و عزم همگانی می‌توان کنش‌های طبیعت مانند خشکسالی، سیل و سایر موارد را مدیریت کرد. اکنون چند ماهی است که طرح‌های شرکت آب منطقه‌ای استان البرز با محور ذخیره سازی و تقویت سفره‌های زیر زمینی آغاز شده که می‌تواند راهکاری مؤثر و نسخه‌ای نجاتبخش برای کل کشور باشد.به همین دلیل برای انعکاس فراگیر این موضوع شرکت آب منطقه‌ای استان البرز روز پنجشنبه اردوی رسانه‌ای برای خبرنگاران و تشریح فعالیت‌های این مجموعه در زمینه طرح تغذیه آبخوان هشتگرد برگزار کرد.
ویژگی‌های طرح
طرح تغذیه آبخوان هشتگرد همانطور که در بالا اشاره شد در ماه‌های اخیر آغاز شده، طرحی که در مرحله نخست توانست از سیل مخرب بکاهد و به تقویت سفره‌های خالی زیر زمینی کمک کند. آنطور که کارشناسان شرکت آب منطقه‌ای البرز می‌گویند، گستره طرح وسیع بوده و در ابعاد مختلف پیگیری و با جدیت استمرار می‌یابد. عزم شرکت آب منطقه‌ای البرز برای توسعه و گسترش این طرح آنچنان جزم است که بخش عمده فعالیت‌های خود را بر تکمیل حلقه‌های آن معطوف داشته است. در تشریح جزئیات طرح، احداث سد، مخازن ذخیره روان آب‌ها و ایجاد رگه‌های تزریقاتی آب برای سفره‌های زیرزمینی استان البرز پیش بینی شده است. علی مظفریان معاون طرح توسعه شرکت آب منطقه‌ای البرز در این بازدید به خبرنگاران گفت: در طرح تغذیه آبخوان هشتگرد تأمین منابع آب کشاورزی، صنعتی، آشامیدنی و تقویت سفره‌های زیر زمینی دیده شده است.وی ادامه داد: ابعاد این طرح ۲۵ کیلومتر در ۲۵ کیلو متر بوده که از رگه حیاتی منطقه به شمار می‌رود و در این طرح از طریق نفوذی که آب به داخل آبخوان می‌کند بقیه سال هم می‌توان از آب استفاده کرد.مظفریان گفت: اگر چه در سال زراعی جاری بارندگی‌های فراوانی داشتیم اما حدود ۲ هفته است که آب انباشت شده در دشت‌های ساوجبلاغ خشک شده است واین نشان می‌دهد که باید آب‌ها را به سفره‌های زیر زمینی انتقال داد تا عمل تبخیر کمتر شود.وی ادامه داد: برهمین اساس عملیات تغذیه مصنوعی سفره‌ها را شروع کرده ایم و این عملیات برای استفاده از سیلاب‌های فصلی منطقه است. مظفریان اظهار داشت: سازه‌هایی مانند حوضچه‌ها و استخر احداث یا پیش بینی شده تا بتوان آب‌های سطحی را به سمت زیر زمین هدایت کرد. وی ادامه داد: این حوضچه‌ها برای کم کردن حجم سرعت آب و بالا بردن سطح نفوذ پذیری زمین است و تلاش براین است که تا پایان امسال از مجموع پنج حوضچه در دست احداث، سه حوضچه به بهره برداری برسد. وی ادامه داد: هرکدام از حوضچه‌ها در هر مرحله چیزی مانند ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار متر مکعب حجم آب در داخل خودشان نگهداری می‌کنند وحدود یک روز طول می‌کشد که این حجم آب به داخل زمین نفوذ پیدا کند. معاون شرکت آب منطقه‌ای البرز گفت: ظرفیت نفوذ پذیری این حوضچه‌ها حدود ۱۲ میلیون متر مکعب پیش بینی شده است. وی بیان داشت: حفاری چاه برای ذخیره سازی ۵۰۰ هزار مترمکعب آب از طرح‌های در دست اقدام است. معاون طرح توسعه شرکت آب منطقه‌ای البرزگفت: در اجرای طرح تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد از معادن و شن چاله‌های شهرستان ساوجبلاغ برای ذخیره سیلاب‌ها استفاده خواهیم کرد. وی افزود: در زمان بارش‌های سیلابی بخشی از آب به سفره‌های زیر زمینی و بخشی به داخل رودخانه‌ها هدایت می‌شود که در ابعاد مختلف جریان آب کنترل خواهد شد.
احداث سد هرجاب در البرز
معاون شرکت آب منطقه‌ای استان البرز گفت: در اجرای طرح تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد، احداث یک سد موسوم به هرجاب در منطقه سرخاب ساوجبلاغ پیش بینی شده است. وی ادامه داد: ساماندهی رودخانه عباس آباد ساوجبلاغ از دیگر اقدامات بوده که در حال انجام است. وی گفت: اکنون سد هر جاب مراحل مطالعاتی خود را در منطقه سرخاب ساوجبلاغ می‌گذراند که حدود ۵۰ میلیارد ریال هزینه در بردارد ضمن آنکه سازه تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد ۱۵۰ میلیارد اعتبار برای آن پیش بینی شده است. وی به وضعیت تالاب صالحیه اشاره کرد و گفت: این تالاب از محل رودخانه کردان و منابع آبی استان قزوین تغذیه می‌شود که اجرای طرح تغذیه مصنوعی دشت هشتگرد به ثبات آبی این تالاب کمک خواهد کرد.
سیلاب رودخانه کردان هدر نرفت
مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای البرز با اشاره به بارش‌های نوروز امسال استان البرز و طغیان برخی رودخانه‌های استان گفت: با تدبیر مدیریت بحران استان از هدررفت آن جلوگیری شد.داود نجفیان اظهارداشت: طرح مدیریت سیلاب در رودخانه کردان شهرستان ساوجبلاغ و هدایت آن به سوی شن چاله‌های این منطقه با موفقیت انجام شد.وی ادامه داد: همزمان با بارش‌های سیل آسا که در استان البرز رخ داد حدود سه و نیم میلیون متر مکعب آب در شن چاله‌های استان هدایت و ذخیر سازی شد.این مسئول با اشاره به اینکه میزان دبی آب رودخانه‌های کرج و کردان بی سابقه بوده است، خاطر نشان کرد: ذخیره سازی این میزان بارش‌ها با همکاری سازمان صنعت، معدن و تجارت و معدن داران استان به خوبی صورت گرفت.نجفیان اظهارداشت: اگر این اقدام صورت نمی‌گرفت آب رودخانه کردان به سمت شهرهای اطراف سرازیر می‌شد که بسیار خطرناک بود، اما با بکارگیری ماشین آلات، تجهیزات و نیروی انسانی مجرای اصلی رودخانه مسدود شده و هدایت آب‌ها به سمت شن چاله‌ها انجام شد.وی بیان داشت: بر همین اساس ذخیره سازی آب‌های سطحی استان البرز را در برنامه کاری قرار داده ایم. با این اوصاف اگر طرح ذخیره سازی مصنوعی سفره‌های زیر زمینی در سراسر کشور دنبال شود به طور قطع شاهد تحولاتی شگرف در زمینه ذخیره سازی آب خواهیم بود. همچنین همکاری دستگاه‌های مسئول مانند سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیز داری در اجرای طرح‌های آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست و در مجموع وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و نیرو در کنترل آب‌ها می‌توان به تقویت سفره‌های زیر زمینی، حفظ پوشش گیاهی، جلوگیری از آثار مخرب سیل، پیشگیری از تخریب خاک و هدر رفت آب در کشور امیدوار بود.در این میان سپردن بخش عمده فعالیت‌ها به جوامع محلی و مردم علاوه بر تسریع در انجام پروژه‌ها در ایجاد اشتغال و افزایش مشارکت پذیری مردم موثر خواهد بود.