پایگاه خبری و تحلیلی سپیدار آنلاین

درمانگر مرکز مشاوره جهاد دانشگاهی البرز با تأکید بر اینکه تربیت جنسی باید از همان روزهای نخست تولد کودک آغاز شود گفت: هدف از این آموزش‌ها در سال‌های اولیه، نه انتقال مفاهیم جنسی بلکه ایجاد احساس مالکیت بر بدن، احترام به حریم شخصی و شکل‌گیری عزت‌نفس کودک است.
دکتر اکرم‌السادات قنبری اظهار کرد: تربیت جنسی، بخش جدایی‌ناپذیری از فرآیند رشد کودک است که باید از نوزادی آغاز شده و به شکل تدریجی و متناسب با سن ادامه یابد.
احترام به بدن از همان نوزادی
وی با اشاره به اهمیت سال‌های ابتدایی زندگی گفت: از تولد تا دو سالگی، موضوع آموزش جنسی به معنای مرسوم آن مطرح نیست، بلکه والدین باید از طریق رفتارهای ساده مانند اجازه گرفتن هنگام تعویض پوشک یا استحمام و لمس محترمانه، این پیام را به کودک منتقل کنند که بدن او ارزشمند و متعلق به خودش است.قنبری افزود: استفاده از واژه‌های علمی برای اندام خصوصی به‌جای اصطلاحات عامیانه یا تحقیرآمیز، می‌تواند نگرش سالم و طبیعی کودک به بدن خود را تقویت کند.
پاسخ‌گویی درست به کنجکاوی‌های کودکانه
این درمانگر حوزه کودک، سنین ۲ تا ۵ سالگی را دوره‌ای حساس دانست و توضیح داد: در این سنین، کودکان با درک تفاوت‌های بدنی و بروز کنجکاوی‌هایی مانند «چرا مامان و بابا فرق دارند؟» یا «بچه چطور به دنیا می‌آید؟» مواجه می‌شوند. والدین باید به این پرسش‌ها صادقانه، ساده و متناسب با درک کودک پاسخ دهند. ادامه داد: به عنوان مثال، می‌توان گفت: «بچه‌ها در شکم مامان بزرگ می‌شوند و بعد از ۹ ماه به دنیا می‌آیند.» این پاسخ‌ها باید بدون احساس شرم و سرزنش مطرح شود.وی استفاده از ابزارهایی مانند قصه، بازی و تصاویر آموزشی را در این مرحله موثر دانست و افزود: این روش‌ها به والدین کمک می‌کند تا مفاهیم را به صورت غیرمستقیم منتقل کرده و سلامت روان کودک را حفظ کنند.
آموزش حریم خصوصی و لمس‌های مجاز
دکتر قنبری در ادامه به اهمیت آموزش حریم شخصی اشاره کرد و گفت: کودک باید یاد بگیرد هیچ‌کس بدون اجازه، حتی اعضای خانواده، حق ندارد بدن او را لمس کند.وی افزود: مفهوم سه نوع لمس خوب، بد و گیج‌کننده باید به زبان ساده برای کودک توضیح داده شود. همچنین باید به کودک آموزش داد که اگر در مواجهه با هر نوع لمس، احساس بدی داشت، حتما با یک بزرگ‌تر مطمئن صحبت کند.
آموزش ادامه‌دار در دوران کمون جنسی
این روان‌شناس با اشاره به بازه سنی ۶ تا ۹ سالگی بیان کرد: در این دوره کنجکاوی جنسی کاهش می‌یابد اما آموزش نباید متوقف شود. مفاهیمی مانند مرزهای روابط سالم، احترام به بدن و تفاوت‌های جنسیتی باید از طریق گفت‌وگو، داستان یا نمایش به کودک آموزش داده شود.وی هشدار داد: دریافت اطلاعات نامناسب در این سن می‌تواند منجر به بلوغ زودرس روانی و هیجانی، اضطراب و احساس گناه شود. والدین باید فضایی ایجاد کنند که کودک بدون ترس از سرزنش، درباره سوال‌های خود صحبت کند.
خانواده، نخستین مدرسه آموزش جنسی
قنبری با تاکید بر الگو بودن خانواده گفت: وقتی والدین خودشان حریم شخصی را رعایت نکنند، آموزش به کودک بی‌اثر خواهد بود. در زدن قبل از ورود به اتاق، احترام به لباس پوشیدن کودک و پرهیز از شوخی‌های جنسی در خانه از آموزش‌های غیرمستقیم اما بسیار مهم هستند.وی همچنین بر لزوم آشنا کردن کودکان با نقش‌های زن و مرد، رعایت بهداشت جنسی و تفاوت استفاده از فضاهای عمومی مانند سرویس بهداشتی زنانه و مردانه تأکید کرد.
پیشگیری از سوءاستفاده با آموزش آرام و پیوسته
این روان‌شناس یکی از اهداف اصلی تربیت جنسی را پیشگیری از سوءاستفاده‌های جنسی دانست و تصریح کرد: هدف ما ترساندن کودک نیست بلکه توانمندسازی او برای واکنش مناسب در موقعیت‌های نگران‌کننده است.وی تاکید کرد: آموزش باید به شکلی مستمر و طبیعی در زندگی روزمره گنجانده شود. برای نمونه هنگام مراجعه به پزشک یا رفتن به استخر، والدین می‌توانند درباره لمس مجاز و غیرمجاز با کودک صحبت کنند.وی خاطرنشان کرد: کودک باید بداند که می‌تواند هر موضوعی را با والدین در میان بگذارد. این ارتباط صمیمی، مانع پنهان‌کاری و بروز آسیب‌های احتمالی خواهد شد.قنبری گفت: تربیت جنسی سالم، باعث افزایش عزت‌نفس، شکل‌گیری هویت جنسی مثبت و ارتقاء سلامت روان در کودکان می‌شود. والدین باید از همان روزهای ابتدایی تولد، آموزش‌های تدریجی و متناسب را آغاز کرده و از منابع معتبر مانند کتاب، انیمیشن و مشاوره تخصصی استفاده کنند.